Cookie

25 Eylül 2012 Salı

QR Kod ile Mobil Kampanya

Eğer bir mobil kampanya düşünüyor iseniz ve QR koddan yararlanmak istiyorsanız bu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Bu yazı, 2011-2012 eğitim-öğretim yılı boyunca, Harvard Koleji Kütüphanesi birimi olan Eda Kuhn Loeb Müzik Kütüphanesinde yürütülen bir pilot çalışmanın orijinal literatüründen alıntı yapılarak hazırlanmıştır. Literatürde QR kodun nasıl kullanılıyor olması gerektiğinin halk tarafından bilinmesi için öğretici çalışmalar yapılması gerektiğinin altı çizilmiştir. Bu pilot çalışma hakkındaki yazımızı okumak için tıklayınız.

QR Kodlu Kampanya Hazırlama Aşamaları



1. Kampanya İçin İçeriğin Belirlenmesi
QR kod ile yapılan kampanyalarda ilk adım "neden QR kod kullanmalıyız?" sorusuna net bir şekilde cevap verebilecek bir içeriğe sahip olmanızdır. QR kod (Quick Responce), mobil cihazlar için çabuk erişim sağlayan bir teknolojidir. Bu köprü sayesinde son kullanıcılar, URL adresi yazmadan, vakit kaybetmeden, çabuk ve pratik bir şekilde hedef mobil web sayfalarına fotoğraf çekerek bağlanır. Hızlı bir şekilde ürün ve hizmetinize dahil olur. Mobil sayfaya bağlandıktan sonra, hedeflediğiniz aktiviteye katılır. Hedef sayfanızda bir film var ise onu seyreder; ya da bir ürün satın alabilir veya ankete katılabilir.

QR kod sizin ürününüz/hizmetiniz ile son kullanıcı arasında bir köprü kurar. Eğer böyle bir köprü sizin ihtiyacınız ise bu ücretsiz teknoloji kullanmamanızda hiçbir neden yoktur!

QR kod ile yapılan mobil kampayalar, insanların merak etmek (teaser) duygusunu tetikler. Acaba bu karelerde ne var! Bu farklı iletişim aracı, hep meraklı yanımızı harekete geçirecektir.

Aşağıdaki örnek afişler Google arama sonuçlarından bulunmuştur. 




2. Kampanya Hedef Web Sayfalarının Mobil Cihazlar İçin Optimize Edilmesi
Unutmayın ki QR kod ile yapılan kampanyalar mobil cihazlar içindir. Bunun içindir ki kampanya hedef web sayfalarının mobil web için uygun standartta tasarlanması, optimize edilmesi gerekir. Birçok web sitesi mobil cihazlar için uygun standartlarda hazırlanmamış olabilir. Akıllı telefon ve tabletler ile desktop bilgisayar arasındaki temel fark pil enerjisi ile çalışmalarıdır. Ek olarak bazı telefonlar FlashPlayer destekli site içeriklerini çalıştırmaz. Bunlarla birlikte bir dizi önemli konu mobil web standartlarına uygunlukta sayfaların tasarlanmasına neden teşkil etmektedir.

Öncelikle bu konuda profesyonel ve deneyimi olan tasarımcılar ile hedef sayfalarınızı tasarlamanız çok önem taşımaktadır. Küçük ekranlı akıllı telefonlarda küçüçük yazıları okumak, ne yazdığı ilk bakışta belli olmayan başlıkları okumak oldukça güçtür. Ve en önemlisi bile bile son kullanıcıya bunları dayatmak oldukça yanlıştır.

İster QR kod kullanın, ister kullanmayın; eğer mobil cihazlardan erişim yapılacak bir web kampanyası hayal ediyorsanız öncelikle mevcut sayfalarınızın mobil web standartlarına uygun olup olmadığını anlamak zorundasınız. Yoksa kampanyanızda istediğiniz başarıyı beklemek hayal olacaktır. 

 Mobil ve desktop versiyonu olan bir site örneği



3. QR Kodlu Afişlerin Konulacağı Lokasyonun Belirlenmesi
Üzerinde QR kodun olduğu bir duyurunun nereye konulmalı ya da asılmalıdır? Bu önceden düşünülüp, belirlenmesi gereken önemli bir adımdır. Herşeyden önce çok iyi kablosuz (WI-FI) erişimi olan bir yer seçilmelidir. Ancak son kullanıcılar böyle bir konumda mobil cihazlarından internete erişim sağlayabilirler. Diğer bir deyişle 3G gibi bir gereklilik zorunlu olmadan insanlar erişime kolayca sahip olmalıdırlar.

Bu şartlar sağlandıktan sonra QR kodun olduğu duyuru veya afiş herkes tarafından rahatlıkla görülebilecek bir yere konulmalıdır. Acil durum çıkış kapısı önü, asansör kapıları, bekleme alanları gibi veya trafiğin yoğun olduğu yerlerde bu afiş asılmamalıdır. Çünkü tehlikeli ve acil durumlarda bu alanların kalabalık olmaması önemlidir.

Afişlerin ışık alan bir yerde olması önemlidir. Mobil cihazlardaki kameraların fotoğraf çekerken ışığa ihtiyaç duyacağını bilmek önemlidir.

Çok yüksek yerlere afişler asılmamalıdır. Yüksekteki afişin görülmesi, farkında olunması kullanıcıya zorluk doğuracaktır.

Tesco QR Code Pilot Çalışması İle İlgili Film





4. Mobil Web Sayfalarının Hazırlanması ve URL Adreslerinin Belirlenmesi  
Son kullanıcıların afişinizdeki ürüne ya da hizmete ulaşması için mobil web sitenizde hedef sayfaların tasarlanıp, hazırlanması sürecınden sonra artık elinizde URL link adresleri var demektir. Burada unutulmaması gereken bir ayrıntının kaçırılmaması önemlidir.

Diyelim ki afişinizi birbirinden ayrı 3 farklı lokasyonda kullandınız. Bunlardan bir tanesinin A, diğerinin B ve uçünsünün C lokasyonunda kullandıysanız; 3 farklı QR kod oluşturmanız sizlere analiz aşamasında fayda sağlayacaktır. Böylece A, B ve C lokasyonlarından ne kadar erişim sağlandığını rahatlıkla bilebileceksiniz. Bunun gibi diğer ayrıntıları düşünmeniz de fayda olacağını bilmelisiniz.

Hedef mobil web sayfanızın analizlerinin elde edilmesi için ücretsiz Google Analiz kodlarının web tasarımcınız tarafından hazırlanması ve HTML sayfalarda kullanılması gerektiği unutmamalısınız. Bu hizmet Google tarafından ücretsiz olarak verilmektedir.

QR kod ile bir sinema filminin tanıtımı



5. QR Kodun Oluşturması
QR kodunuzu oluşturmak ücretsizdir.  http://qrcode.kaywa.com/ adresinden hedef mobil web sayfalarınızın URL adreslerinin girerek QR kodlarınızı elde edebilirsiniz. Kare formatındaki QR kodları  masaüstüne sürükleyerek baskı amaçlı kulanabilir veya HTML kodunu alıp web sitenizde de kullanabilirisiniz. Fakat biz afişde ve halka açık yerlerde kullanacağımız için baskı için resim belgesini alıp kullanmalıyız.

QR kod oluştururken URl adersi, text, SMS, telefon bilgisi de girebilirsiniz. Aşağıdaki filmde QR kodun nasıl oluşturulacağını seyredebilirisiniz. 

Kaywa sitesinden QR kod oluşturmak



 6. Afişin Tasarımı
Afişler içerisinde QR kod tasarım kurallarını bozmayacak şekilde mümkün olduğu kadar büyük kullanılmalıdır. Beyaz zemin üzerine siyah renkte, net bir şekilde basılması sağlanmalıdır. Afiş en fazla bir mesaj ve QR koddan oluşacak kadar basit ve yalın olmalıdır.

QR kodun bir yanında URL adresinizi yazmanızda fayda olacaktır. QR kod okuyucu programı olmayan son kullanıcılar, bu adresi yazarak kampanyaya katılabileceklerdir.

Kitapçıda QR kod uygulaması



7. Test Aşaması ve Kampanyaya Başlamak
Herşey hazır olduktan sonra gerekli testleri yapıp; QR kodlarının ve Google Analiz kodlarının doğru çalışıp çalışmadığını test ediniz. Testlerde bir sorun gözünüze çarpmadıysa kampanyaya başlayabilir; afişlerinizi belirlenen lokasyonlara asabilirsiniz.

Bundan sonra analiz sonuçlarını izlemek ve değerlendirmek yaparak kampanyanızın gidişatı hakkında daha bilimsel bilgilere ulaşacaksınız. Profesyonel bir şekilde hazırladığınız kampanyanız size bir sonraki çalışmalarda yeni ufuklar açacaktır.






QR Kod Kullanımı İle İlgili Pilot Çalışma


Pilot Çalışma Hakkında

2011-2012 eğitim-öğretim yılı boyunca, Harvard Koleji Kütüphanesi birimi olan Eda Kuhn Loeb Müzik Kütüphanesinde bir pilot çalışma yürütülmüştür. QR ("Quick Response", Hızlı Cevap) kodlar hızlı pazarlama olarak kamusal alanlarda kullanılan iki boyutlu barkodlardır. QR, kamerası olan akıllı telefonlar ve tablet bilgisayarlarda QR kod okuyucu yazılımı ile bilgiye on-line mobil erişim sağlar.  URL, yazı, message bilgisi QR koda, yani bir barkoda dönüştürülebilir.

Harvard Koleji Kütüphanesi'ne bağlı Eda Kuhn Loeb Müzik Kütüphanesi'nde QR kodlarını anlamak ve kullanmak için bir pilot çalışma yapılmıştır. Çalışma kütüphaneci ve erişim hizmetleri görevinde bulunan Andrew M. Wilson tarafından yapılmıştır. Çalışmanın tanıtım filmi:



QR Kod Oluşturma ve Maliyeti

Pilot çalışma için belirlenen bütçenin yarısı (çok gülünç bir gider) QR kod ile oluşturulmuş afişlerin baskısına gitmiştir. Afişler in-house olarak basılmıştır. QR kod oluşturmak için İsviçreli bir marka olan Kaywa firmasının sitesinden (ücretsiz) yararlanılmıştır. Bununla birlikte web linklerinin analizi için Google Analiz kodları kullanılmıştır. Bu süreç içerisinde ise hiçbir teknolojik engel ile karşılaşılmamıştır.




Pilot çalışmanın kabul görmemesinin nedenleri


Bu pilot çalışmanın sonuçları ümit kırıcı gibi görünse de, QR kod hala kütüphanelerde değerli bir yere sahip olabilir(1). Çalışmada QR kodun kabul görmemesinin nedenleri:

1) Bilinilirlik: QR kod kamu alanlarında dahi kullanılıyor. 534 üniversite öğrencisi ile yapılan anketlerde akıllı telefon kullanımı yüksek çıkmasına rağmen (%81); QR kodun ne anlama geldiği, ne için kullanıldığını bilinmediği ortaya çıkmıştır. QR kod okuyan mobil aplikasyonların ücretsiz olmasına rağmen böyle bir sonucun çıkması şaşırtıcıdır.

2) Antipati: Ayrıca pazarlama amacıyla kullanılan QR kodların doğru web adresi linklerini vermemesi, kullanım amacı dışında kullanılması bu teknolojiye karşı bir antipati oluşturmuştur. İstenmeyen reklamlara yönlendirme yapmak QR koda karşı bir antipati oluşturmuştur. (Pidaparthy, 2011) Fakat bu birinci nedenden daha aşağılardadır.

3) Güvenlik: QR kodun ne içerdiğini okuyamıyoruz. Bu nedenle kötü amaçlı kullanımlarda bulunanlar olmaktadır. Kimlik bilgisi çalma, dolandırıcılık sitelerine QR ile anlık erişim sağlanmaktadır. (Shannon, 2011)

4) Teknoloji Kültürü: Bu tartışmalara neden kaygılar ne kadar meşru olsa da esas konu, insanların teknolojiye karşı yabancılık çekmesidir. Arka plandaki neden şudur: Teknolji kültürünün tam olarak yaşanır hale gelmemesi



Çalışmanın Sonuçları

Pilot çalışmanın sonuçlarını orijinal literatürden alıntı yaparak maddeler halinde sıraladık.

1) QR kod kütüphanelerde kullanılmaya değer mi? Evet... Maliyet ve fayda analizine bakıldığında anlamlıdır.

2) QR kodları baskılı reklamlarda, gazete haberlerinde, indirim kuponlarında olmak üzere kamuya yönelik tanıtımlarda kullanılmaktadır. Çünkü kullanımı kolay, maliyeti yok derecede azdır. Buna rağmen halk tarafından gözardı edilen bir teknolijidir. Halk tarafından kabul görmesi için nasıl kullanılacağı konusunda halka açık yerlerde, müzelerde bilgilendirmeler yapılmalıdır. Böylece fayda-yarar ilişkisi sağlanırsa halk tarafından kullanımı kabul görecektir.

3) Harvard içerisindeki bu pilot çalışma ile kütüphaneler içinde benzersiz bir dağıtım deneyi yaşanmıştır. Kullanımı ve düşük maliyeti dolayısıyla kütüphanelere önemli avantaj sağlar. Fiziksel bir kütüphaneyi sanal bir alana bağlayan önemli mükemmel bir yöntemdir.

4) QR kodları diğer bir yandan Harvard "Get It" web portalı içerisindeki sergi ve müze tanıtım kartlarından daha fazla bilgi edinilmesine yardımcı olmuştur.

Diğer kütüphanelerde de QR kodları ile yapılan çalışmalar boşa değildir. Belirli bir süre daha kullanıcı değerlendirmeleri yapılması için çaba sarf edilmelidir.




QR kodun okul ve kütüphanelerde kullanımı ile ilgili tanıtıcı dört video ekledik. 
Seyretmenizi tavsiye ederiz.






QR Kod Hakkındaki Düşüncelerimiz

Pilot çalışmadaki sonuçların nedeninde yatan "teknoloji kültürünü benimseme", QR kod konusunda olduğu gibi diğer teknolojik gelişmelerde de önemli bir engeli oluşturmaktadır. QR kod halkımız tarafından da bilinmiyor. Akıllı telefon kullananlar bile bu kolaylık ile tanışamamış. Hayatımıza geçememiş. Elbette zamana ihtiyaç var.

e-Kitap anketimiz ile ilgili A4 afişetler hazırladık. Ve burada QR kod kullandık. Bu afişleri 3 farklı lokasyonda kullandık. QR kod ile yönlendirilecek web sayfalarımızı (HTML) hazırldık. Şu ana kadar bunun üzerinden ankete bir giriş olmadı. Pilot çalışmada da erişim verileri çok çok düşük.

Peki ne yapılmalı? Veya ne yapmalıyız?

1) QR kodun yayılabilmesi için öncelikle akıllı telefonlar ve tabletlerdeki işletim sistemlerine iş düşüyor. Nasıl işletim sistemlerinde harita, mail, Twitter gibi uygulamalar gömülü olarak geliyor ve silinemiyor ise QR kod okuyucu aplikasyonuda bir an önce mobil işletim sistemlerinde yerini alması gerekiyor. Böylece kullanım daha da artacaktır.

2) Baskılı kitapların eğer e-kitap versiyonları var ise muhakkak arka kapaklarına QR erişim kodu basılmalıdır. Kitabın web sayfasına yönlendirilecek bu barkod sayesinde sosyal paylaşım artacak; ücretsiz, maliyeti yok denecek kadar az olan bir teknoliji ile yeni bir dijital-medya hayatımıza girecektir. Bilgi daha rahat ve daha hızlı erişim sağlayacaktır.

3) Kamuya açık hizmetlerde, broşür, poster vb. gibi görsel iletişim araçlarında daha sık kullanılmalıdır. QR kod hızlıdır. Akıllı telefonunuz ile sadece fotoğrafı çekerek size bilgiye erişim yapmanızı sağlar. Bir web sayfasına girmeniz için browser üzerinde URL yazmanıza gerek bırakmaz. Zamandan da tasarruf sağlar.

4) QR kod hızlı bir mobil bilgi erişimi sağladığından, yönlendirilecek URL adresindeki web sayfanızın mobil web standartlarına uygun olarak tasarlanması önemlidir. Eğer buna dikkat edilmiyorsa akıllı telefonların küçük ekranlarında okunması olanaklı olmayan bir sayfayı kullanıcı okumadan geçer. Bu da istenmeyen bir durum yaratır. Hedefe ulaşılmada bir engel doğurur.

DBOOKMARKS olarak QR kodun nasıl kullanıldığını anlatan bir yazı hazırladık. Bu yazı, pilot çalışmanın orijinal literatüründen alıntı yapılarak hazırlanmıştır. Literatürde QR kodun nasıl kullanılıyor olması gerektiğinin halk tarafından bilinmesi için öğretici çalışmalar yapılması gerektiğinin altı çizilmiştir. Yazıyı okumak için tıklayınız...


Referanslar:
1) http://www.infodocket.com/2012/09/22/article-qr-codes-in-the-library-are-they-worth-the-effort-analysis-of-a-qr-code-pilot-project/

23 Eylül 2012 Pazar

e-Kitap tanıtımında paylaşım: Atom kullanımı

Yazar için iyi bir kitap yazmak ne kadar sancılı bir süreç ise yayıncının da bu e-kitabı pazarlaması oldukça zordur. Hele ki web üzerinden -hayli kalabalık bir pazardan- e-kitap satışı yapmak, satış fırsatlarını en iyi pazarlama stratejileri ile kurgulamak daha da zordur.(1) Aslında zor demeyelim de; teknolojik bir ilgiye sahip olmak gerekiyor. Neden mi?

e-Kitap, tüm dünyada artık bilinen bir olgu. Bunun nedenlerinden biri de, bir web sitesi aracılığıyla (teknolojiyi iyi kullandığınız oranda) ulaşabileceğiniz müşteri sayınızın sizin elinizde olması. Ve tüm dünyaya satabilmeniz. Ayrıca bir düşünün: Kitap dükkanı açacaksınız. Dükkanın semti, büyüklüğü veya sokağın köşesinde mi gibi bir sürü zincirleme konu ile ilgilenmiyorsunuz. Sadece internette bir dükkanınız var!

Bir web sitesine sahip olmak yayıncılık veya satıcılar için yeterli değil elbette. Teknolojiye ilgi duymak ve enstrumanlarını iyi kullanmak çok önemlidir. Bir dijital kütüphane için de aynı şeyler geçerlidir. Satışın olabilmesi için tanıtımın, arşivlemenin ve en önemlisi "paylaşma" materyallerinin oluşturulması acil konulardan biridir. Sosyal medyanın dünyada bu kadar ilgi duyulması ve kitlesinin oluşmasının altında yatan bu "paylaşım duygusunun" varolmasıdır. Hayat paylaşınca güzel!.. Reklam sloganlarında bile paylaşım olgusu artık kullanılıyor.

Ülkemizde e-kitap satışı yapan web sitelerini ziyaret ettiğinizde, satılan ürünlerin tanıtımı ve okurlar tarafından RSS okuyuclarda kolay takip edilebilmesi için RSS (Atom) pek kullanılmamaktadır. Bu bir eksiklik. Çünkü RSS kaynaklı haber okuyucu siteleri veya aplikasyonları ilgi görmekte ve bu ilginin nedeni ise RSS kaynaklarının kullanımının yazılımcılara getirdiği kolay ve rahat, özgür kullanımıdır. Sosyal medyayı arka planda besleyen de XML tabanlı RSS kaynaklarıdır. Bu bilinç ile idefix, O"Reilly, Smashwords, iTunesStore, Amazon gibi markalar RSS kaynakları kullanmaktadır.

Reeder RSS okuyucu aplikasyonundaki örneklere bakalım:

idefix
O"Reilly
Smashwords
iTunesStore
Amazon


Paylaşımda RSS kullanımı avantajları

Her bir e-kitap için yeni bir web sayfası yapmak zahmetli ve masraflı olabilir. Oysa iyi ve bilinçli tasarlanmış bir XML RSS belgesi ile bu işi yapabilmek ve herkesle rahatlıkla paylaşabilmek büyük avantajlar sağlar. Okuyucular satış web sitesine her gün bakamayabilir; fakat RSS okuyucu kullanıyor ise sitenizden vereceğiniz RSS linki ile onların güncel bilgileri okumasını sağlayabilirsiniz. Ücretsiz RSS üyeliği, yurtdışındaki birçok markanın pazarlanmasında hayat kaynağıdır.

Dezavantajları

O'Reilly tarafından ortaya atılan bir sorunda(1), RSS içeriklerindeki e-kitap özetinin uzunluğunun dezavantajları üzerinde durulmaktadır. Arama motorlarında ve diğer RSS okuyucularda bir e-kitabın satılması veya ilgi çekmesi, okuyucuya verilen özet ile ilişkilendirilmektedir. Hatta bu özetlerin uzunluğu, e-kitabın okunmadan içerik hırsızlığına yol açabileceği tartışılmaktadır. Bu nedenle yukarıda ekran görüntüsü olan resimde de göreceğiniz gibi e-kitap özeti kullanmamaktadır.



Peki bu RSS içerikleri bir e-kitap için yeterli bilgiye sahip midir? Bu konuda RSS kaynağı aynı zamanda bir database (arşiv) görevi görmesi gerekmiyor mu?


TEYTAG tydFeed çalışması


TEYTAG bu sorulara cevap verebilmek için TEYİD projesi altında tydFeed adı altında geçen ay bir çalışmayı bitirdi.(2) Birçok ünlü markanın RSS verilerinin XML yapıları incelendi. Okuyucunun görmesi gereken bilgiler ve yayıncının kullanması gereken bilgiler olarak yeni bir XML Atom yapısı geliştirdi. Atom belge standartlarına uygun olarak geliştirilen XML yapı, e-kitabın kapak tasarımını yapan tasarımcıdan, editörlüğünü yapana kadar çok geniş bir "database" skalasını kullandı. DBOOKMARKS olarak bizde bu yapıyı kullanarak, kendi tasarımımızda aşağıda gördüğünüz atom belgesini ürettik. tydFeed calışması hakkında daha ayrıntılı teknik bilgi için teyid proje sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

iPad Google Reeder üzerinden DBOOKMARKS tydFeed ekran görüntüsü
Grafik tasarım olarak yukarıdaki örneklerden farklı ve daha açıklamalı bilgiye sahip... QR code kullanımı ile diğer mobil cihazlar içinde hızlı ve pratik paylaşım!


Reeder üzerinden DBOOKMARKS tydFeed ekran görüntüsü (alternatif tasarım)



Referanslar: 
1) http://thefutureofpublishing.com/2012/09/is-metadata-magic/
2) http://code.google.com/p/teyid/wiki/tydFEED
Creative Commons Lisansı
N. Erhan Üzümcü isimli yazarın DBOOKMARKS başlıklı eseri bu Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
http://dbookmarksblog.blogspot.com.tr bağlantısındaki esere dayalı olarak.