EPUB 3 ve "Books in Browsers 2014"

2014 yaz sonu, dijital kitap konusunda kıvılcım çıkaran gelişmelerle geçmiştir. IDPF yol haritasının çizildiği toplantı sonrasında ard arda gelişen çalışmalar, paneller geleceğin çizilmesinde etkinlik göstermiştir. "Books in Browser" başlığı altında EPUB3 farkındalığını arttıracak önemli bir toplantıyı ve iki ayrı özel uygulamayı paylaşmayı anlamlı buluyorum.

"Books in Browser 2014" toplantısı

2014 Ekim ayında Amerika'da yapılan "Books in Browser 2014" toplantısı iki gün boyunca farklı konukları ve fikirleri davet etmiştir. Oldukça farklı ve ilgi çekici noktalar üzerinde durulan toplantının tamamı 24 video olarak YouTube içerisinden paylaşıma açıldı. Konuyla ilgilenenlerin filmlerin tamamını seyretmesini tavsiye ediyoruz. EPUB3 konusuyla ilgili konuşmaların ve örneklerin olduğu toplantıda, browser üzerinden dijital kitap okutabilmenin geleceği hakkında görüşler bildirilmektedir. Filmin hemen altında sunumu bulunan dijital tasarımcı Derrick Schultz, toplantıya ilginç bir boyut getirerek, interaktif dijital kitapların nasıl olabileceği ve geleceği etkileyeceği konusunda fikirlerini paylaşmıştır.

(Putting) Books on the Web from Derrick Schultz

Aljazeera America EPUB3 Books in Browser uygulaması

Aşağıda bloğuma embed ettiğim web uygulaması Aljazeera America tarafından yayınlanmaktadır. EPUB3 "fixed layout" format hazırlanan dijital kitabı başarıyla render eden bu uygulamada sayfaları çevirmek için; eğer desktop bir platformdan bloğumuzu okuyor iseniz klavye üzerindeki sağa-sola oklarını kullanınız. Mobil platformda iseniz parmaklarınızla sayfalar arasında navigasyon yapabilirsiniz. Çok başarılı bir uygulama olduğundan dolayı sizlerle paylaşmak istedik.

Uygulama menüsünden isterseniz bu EPUB3 format dijital kitabı ücretsiz hemen indirebilirsiniz.

Uygulamanın iPhone ve iMac browser içerisindeki ekran görüntüleri

BiB/i EPUB3 Books in Browser uygulaması

İki ay önce tanıştığım ve üzerinde değişik denemeler yaptığım bir diğer önemli "Book in Browser " uygulaması ise BiB/i Bu uygulama ile yakın zamanda çıkan Avrupa kaynaklı haberlerde EPUB2 görüntülüyor şeklinde haberler yayınlandı. Aslında Sutoru Matsushima tarafından yazılımı yapılan Bib/i, EPUB3 "fixed layout" veya "reflowable" tasarımda hazırlanmış dijital kitabın web içerisinde okunması için hazırlanmış ve geliştirilmektedir. Web sitesinde belirtilen özellikleri aşağıda sıralayacağım. Fakat öncesinde TEYTAG ile birlikte yaptığımız BiB/i uygulaması üzerinde yaptığımız çalışmalar ve testlerde etkin harici Javascipt kullanıma açık olduğunu ve bu nedenle geliştiricilere önemli fırsatlar sunduğunu söylemek istiyoruz. Hatta Readium uygulamasına çok çok yakın bir performans sergilemektedir. IOS Safari ve Twitter, Pinterest, Facebook mobil aplikasyonları içerisindeki "browser in browser" ile de çalışmaktadır.

Özellikleri tamamıyla EPUB3 odaklıdır:

1. IDPF EPUB3 standartlarına odaklı tasarlanmıştır.
2. Fixed layout ve reflowable dizaynı destekler.
3. Cihaza bağlı değil, tarayıcı odaklı çalışır.
4. Japonca dikey yazma özeliiğini destekler. 
5. Embed tekniği ile bloğunuzda, diğer web sayfalarında EPUB3 okumanızı sağlar.
6. Mobil telefonlarda yatay ve dikeyde çok rahatlıkla "responsive" görüntüleme sağlar.
7. Harici JS destekler.
8. Açık kaynak kodlu olmasından dolayı UI üzerinde istediğiniz CSS değişikliğini yapabilirsiniz.
9. SVG destekler.

Alttaki embed edilen dijital kitap EPUB3 "fixed layout" tasarımdır.

page-blanche-bitmaps-in-spine-20120809

Bib/i uygulamasını web sayfasınıza "embed" ederek istediğiniz EPUB3 ya da EPUB2 format dijital kitabı içerisine sürükleyerek okuyayabilirsiniz. Aşağıdaki pencereye kitabınızı sürükleyip denemeye başlayabilirsiniz. Sürüklediğiniz EPUB3 format dijital kitap IDPF standartlarına uygun olarak hazırlanmış ise sorun çıkarmadan görüntülemeye başlayacaktır.

Drag ebook

Uygulamanın iPhone ve iMac browser içerisindeki ekran görüntüleri

Sahibinden satılık e-kitap okuyucu

Hatta ögretmenden... Evet öğretmenden satılık e-kitap okuyucu! Yaklaşık olarak bir ayda artan ikinci el e-kitap okuyucu satışları dikkatimizi çekmeye başlamıştı. Google Alert hizmetinden aldığımız konu hakkındaki uyarı e-postaları ve yurtdışındaki benzer haberlerin sıklığı, bize bu yazıyı yazmaya yöneltti. Öncelikle ana sorunu belirtmekte fayda var.

E-kitap okuma deneyiminin kalitesi
TEYİD ile birlikte çalıştığımız ortak çalışmalarda, gerekse yurtdışı haber kaynaklarında ve en önemlisi Türkiye'deki twitter kullanıcılarının yazdıklarından çıkardığımız ana sorun "e-kitap okuma deneyiminin kalitesi"dir. İkinci el e-kitap okuyucu satışlarının artması ve bunu tetikleyen nedenler, sorunu iyice kaşımaktadır. Matt Garrish "What is EPUB 3?" adlı kitabında bu konuya değinmekte ve bir an önce kitap severlerin ePub 3 format e-kitaplar ile tanışarak, gerçek e-kitap okuma deneyimi yaşamalarını gerektiğini yazmıştır. Konuyla ilgilenenlerin ve yayıncıların bu kitabı okumalarını öneriyoruz.

Türkiye'deki ikinci el satışları
Konuyu ulusal gözlemlerimizden giriş yaparak; 16 Ağustos 2012 Perşembe günü göz attığımız e-ticaret sitelerinin(1-4) sayfalarındaki verileri paylaşmak istiyoruz. Satılık 39 adet, ikinci el 66 adet e-kitap okuyucu ile karşılaştık. E-ticaretteki bu adetleri Türkiye nüfusuna göre hayal edip, kıyasladığınızda satış adetlerinin ne kadar da düşük olduğunu düşünüyoruz hemen...



Aşağıdaki grafikte dağılımını gördüğünüz e-kitap okuyucuların hemen hemen hepsi çapraz platformlara sahip. Yani Sony, Kobo, Kindle vs. gibi bilinen markalar kendi platformları üzerinden satış yapmakta; kendi cihazlarında özel DRM kullanmaktadır. Peki teknik özellikleri açısından iyi olan bu e-kitap okuyucular neden satılıyor? Acaba ePub 3 formatı tam olarak desteklemedikleri için mi? Yoksa ePub standartlarına uygunlukları olmadığı için mi?



Neden ikinci el satışları artıyor?
Türkiye'de yaşanan tablo bu. Kitap severler, e-kitap okuma deneyimi yaşamak isteyenler acaba hüsranla mı başbaşa kalıyorlar? Daha ilk denemelerinde kağıt kokusunu mu özlüyorlar? Gerçi bahane bulmak kolaydır. Gözlemlerimize dayanarak, ikinci el satışların altında yatan nedenleri "e-kitap okuma deneyiminin kalitesi" çevçevesinde sıralamak istiyoruz.

1) DRM'in getirdiği kısıtlamalar: Platforma uygun DRM'li kitapların satın alınması ve okunması konusunda ülke sınırlaması (root) getirilmesi ve Türkiye'den özgürce kitap alımı yapılamaması...

2) IDPF standartlarına uygunluk problemleri: ePub format içerisinden link ile web adrese açılma, mail gönderebilme gibi cihaz davranışları IDPF tarafından standart olarak görülmektedir. Oysa cihazların çoğu bu görevi yerine getirememektedir. Bu sorun, öncelikle DRM'den kaynaklanmaktadır. İkinci olarak da birçok cihazda browser desteğinin olmaması.

3) ePub 3 desteği olmayışı: Bu cihazların çoğu ePub 3 formatı tam anlamıyla desteklememektedir. Böylece kitap severler düz metinden başka birseyle karşılaşmamakta; baskılı bir kitap ile e-kitap arasında çok anlamlı fark görememektedirler.

4) PDF formatın geçerliliği: IDPF ePub formatın PDF'e göre daha üstün olabilmesi için ePub 3 formatı geliştirmiştir. Fakat dünyada olduğu gibi Türkiye'de PDF daha geçerli bir format olarak algılanmaktadır. (Kültür ve Turizm Bakanlığımızın e-Kitap sayfasında dahi PDF format e-Kitap olarak sunulmaktadır) Oysa düşük teknik performansa sahip e-kitap okuyucularda PDF belgenin render edilmesi -yani okunabilmesi- çok güçtür. Kaldı ki çok sayfalı PDF belgeler tabletlerde bile problem çıkarabilmektedir. Bundan dolayıdır ki okur bu problemi hissetmekte, laptop ya da tabletlere yönelme ihtiyacı duymaktadır.

"Bu nedenler, e-kitap okuma deneyiminin ülkemizde tam anlamıyla yaşanmadığı göstermekte ve ülkemizde olduğu gibi dünyada da insanların tabletlere olan ilgisini artırmaktadır" diyebiliriz.

Tabletlere ilgi artıyor. Bu bir tehlike midir?
Tabletlere kıyasla e-kitap okuyucuların performanslarının düşük olması, okur beklentilerini karşılayamaması tabletlerin satışını hızlandırmaktadır. Yapılan araştırmalar(6) göstermektedir ki; çok yakında tabletler e-kitap okuyucuları toza dumana boğacaktır. Tabletlerde görülen fiyat düşürme politikaları konuya daha da ivme kazandırmaktadır.(5) Peki tehlike bunun neresinde? Yapılan birçok araştırmalarda tabletlerde kitap okuma oranının düşük olduğu görülmektedir. Tabletler, daha kabiliyetli oldukları için okurların ilgisini dağıtarak; birden fazla şeyle (mail bakma, oyun oynama, sörf yapma) ilgilenmelerini sağlamaktadır. Bu durumda e-kitap okuma oranını düşürmektedir. Her geçen gün e-kitap okuyuculardan teknolojik olarak daha çok gelişmekte olan ve adeta laptoplar ile yarışır hale gelen tabletlerde durum böyle iken; e-kitap okuyucular sanki gelişimlerini tamamlamış gibi gözükmektedir.

Mayıs ayından bu yana e-kitap okuma ile ilgili veriler, rakamlar, oranlar yavaşlamaya girmiştir. Haber veya blogları daha dikkatli irdelerseniz bu sonucu sizlerde görebilirsiniz.

Neler yapabiliriz?
Tabletlerin daha cazip olduğunu biliyoruz. Kaldı ki bir sürü e-kitap okuma platformunun aplikasyonları tabletler için hazır ve çoğu ücretsiz... Korsanlık sayesinde okunacak birşeyler de bulunuyor. Ha EPUB ha PDF... Dünyadaki her ülke kendi pazarı ile ilgili bu konuya karşı yeni stratejiler geliştiriyor. Ülkemizdeki sorun baskılı kitap okuma alışkanlığından başladığı için durum daha farklı. Kitap alışkanlığı çok çok düşük olan ülke insanımıza "e-kitap okuma deneyimini" yaşatmaya çalışmalıyız. Bunun için;

Yayıncılığımız ePub 3 ile bir an önce tanışmalı. 
Farklı ürünler üretilerek, insanımızın kanısı ve okuma alışkanlığını kırma yönünde çalışmalar yapılmalıdır. Güzel ve anlamlı şeyleri hiçbirimiz geri çevirmeyiz.

TürkMalı bir e-kitap okuyucuya ihtiyacımız var.
İçerisinde Türkçe sözlük barındıran, her türlü interaktiviteye cevap verebilen, IDPF standartlarına uygun... Çareyi el oğlunda arar isek, yabancı markaların bize direttiği, yaşattığı özgürlüğü yaşarız. Her konuda olduğu gibi bu konuda da tam bağımsızlık önemli...

Halka açık bir platform kurulmalı: Ulusal Dijital Halk Kütüphanesi
İçeriklerin zenginleşmesi, insanımızın farklı konularda beslenmesi için üniversitelerin bir araya gelip ortak bir ulusal dijital platform oluşturmaları gerekiyor. Halka açık olacak bu platformda, ücretsiz e-kitap okuma ve paylaşım sağlanmalı, sektörün farkındalığı ve gelişimi hızlandırılmalı, insanımızı korsan okuma esaretinden kurtarıp; ePub format ile tanıştırıp, doğru ve güvenilir kaynaklar DRM'siz olarak sunulmalıdır. Bu platforma yazarlarımızın hiçbir hak talep etmeden eserlerini bağışlamaları çok anlamlı bir davranış olacaktır. Ayrıca, kendi yayınlarını ücretsiz yayınlamak isteyenlerin de başvuracakları ilk adres olacak olan Ulusal Dijital Halk Kütüphanesi, ulusal bir arama motoru görevi de görerek; dijital öğretimde ana havuz görevi görecektir.

e-Kitap sadece ticari bir araç olarak görülürse "-hala binde dört oranlarında olduğumuzu" söylemekten kendimizi alıkoyamayacağımızı bilmeliyiz.

Elbette bunlar kesin çözüm değil ama; sağlıklı bir başlangıç olarak tartışılabilir ve hızla uygulanabilinir.

---

Referanslar: 
1) http://www.sahibinden.com/kitap-dergi-film-e-kitap-okuyucu?a53290=473628
2) http://www.gittigidiyor.com/arama/?k=ekitap%20okuyucu
3) http://www.hepsiburada.com/liste/department.aspx?categoryId=15043649&sc=32&dt=3
4) http://www.sanalpazar.com/urunalin__fcrtr=ekitap-20okuyucu][1opr=O][12el=2__of__ot__s0
5) http://www.forbes.com/sites/jeremygreenfield/2012/08/14/the-new-tablet-reality-for-e-books-will-readers-read-less/
6) http://www.digitalbookworld.com/2012/kindle-fire-surpasses-ipad-among-e-book-readers-survey-says/

Gözlem : Türkiye'deki e-Kitap Tanıtım Tweetleri

25 Mart 2012 tarihinden bu yana Twitter üzerinden yapılan baskılı ve dijital kitapların tanıtım tweetlerini incelemeye aldık. Sadece Türkiye'den yapılan tanıtımları gözlemliyoruz. idefix, kitapyurdu, ikitap vb. satış platformlarının tanıtım tweetlerini "yasal satış" olarak tanımlıyoruz. Bunun karşısında ise yasal satışı olmayan paylaşma linkleri veya forum, blog vb. siteleri ise "korsan" olarak nitelendirmekteyiz. Genel dağılım grafiğinde baskılı ve e-kitapların yüzdelerini görebilirsiniz. Kitapların konularına göre dağılımlarında ilk 10"a giren konular baz alınmaktadır. Günlük güncellemelerde konuların adetlere göre sıralama değiştirebileceği gibi yeni konularında eklenebileceğini bilmelisiniz.

Her ay sonu gözlem raporumuzu bir yere kaydedip; değişen sonuçları rahatlıkla takip edebilirsiniz.

Baskılı kitap ve e-kitap tanıtımları üzerinden yaptığımız gözlemleri aşağıdaki tablolardan her gün canlı olarak takip edebilirsiniz. Böylece kendinize göre stratejiler geliştirebilirsiniz. Gözlemlerimiz ile ilgili daha ayrıntılı bilgi edinmek için noondb@gmail.com adresimize e-posta gönderebilirsiniz.

Grafiklerin üzerine mausunuzu getirirseniz değerleri göreceksiniz.

Genel Dağılım

Baskılı Kitaplar

Yasal e-Kitaplar

Korsan e-Kitaplar

Aptara'nın araştırması, ePub ve ePub-3 formatın nerede olduğunu gösteriyor.

 Aptara Yıllık eKitap Araştırmasının 3. yayınlandı. Aptara firması tarafından yapılan araştırma, 2009 yılından 2011 yılına kadar geçen zamanda yayıncıların baskılı kitap ve e-kitap konusundaki davranışları araştırılmıştır. Araştırmanın orijinal PDF belgesini Aptara resmi sitesinin linkinden indirebilirisiniz.

Araştırmanın öne çıkan sonuçlarına baktığımızda;

Her beş yayıncıdan biri, gelirlerinin %10'unu e-kitap satışlarından elde etmiştir. 2009 yılından 2011 yılına kadar e-Kitap üreten ticari yayıncıların yüzdesi %50'den %76'ya çıkmıştır.

Amazon giderek azakmakta oranlara sahip olsa da yayıncılıkta dağıtıma hakimdir.

Yayıncılar, tüm pazarlama segmentlerinde en büyük satışı kendi e-ticaret sitelerinden sağlamaktadır.

Amazon ePub destekli platform ve cihazlardan daha çok ciro elde etmiştir.

En çok hedeflenen e-kitap platformu Kindle. Fakat tek fonksiyonlu ePub okuma cihazları ve ePub destekli Apple iBookstore %15'lik oranlarla ePub formatın gelişmekte olduğunu göstermektedir.

Kindle platformun göreceli olsa da azalna oranları karşısında, ePub formatı destekleyen diğer kitap okuma cihazları ve tabletler içerisinde iPad yükselişe geçmiştir. Bu yükselişe cevap vermek için Amazon, PC, iPad ve Android aplikasyonları ile yayıncılarına daha fazla platformda olduğunu söylemiştir. Böylece Amazon kitapları tabletler ve akıllı telefonlarda dahi okunmuştur.

Ticari olmayan yayıncılar için kişisel bilgisayarlar en popüler e-kitap platformu olarak görulmektedir. (%19)

Ticari yayıncılar için öncelikli birincil hedef ePub ve Kindle dünyasıdır. Bu ticari pazarlama segmentinde alternatif yayıncılık hedeflerinde tablet ve akıllı telefon gözükmemektedir.

E-kitap mı? Baskılı mı?

Bu soruya hem baskılı hemde e-kitap diyenlerin oranı %85. Yayıncılar baskılı yayınladıkları kitabın pörtfoylerinde e-kitap olarakda olmasını istiyor ve üretiyor.

Yayıncılar ePub-3 bilinci ile gelişmiş e-kitap konusunda kendilerini sınırlıyorlar.

ePub-3 formatın tüm yayıncılar için yararları olmasına karşın, genelde bu yeni format hakkında bir farkındalık eksiliği bulunmaktadır. ePub-3 stratejisiniz var mı? sorusuna evet diyenler %25.

E-kitap üretiminde en yaygın dosya formatı PDF.

Çünkü baskılı kitabın dijital kitaba çevrilmesinde en kolay yol. Ve tüm çapraz platformlarda rahatlıkla görüntülenmesi.

Araştırmalardaki benzer davranışlar

Elektronik yayıncılık alanındaki uluslararası anketleri, araştırma sonuçlarını yakından takip ediyoruz. Araştırma sonucundaki oranlar, yüzdeler ülkelere ve kıtalara göre farklılık gösterebiliyor. Fakat anketlerde temel değişmeyen şey "insan davranışlarıdır." Anketlerin sonuçlarını şekillendiren insana özgü davranışların herhangi bir ülke sınırı yok gerçekten.

E-kitap ve e-yayıncılık konusunda yapılan araştırmalara katılan insanların "eğitim ve maddi durumu" davranışları belirlemektedir. Maddi durumu iyi olanlar iPad alabiliyor iken durumu iyi olmayanlar alamıyor. Eğitim durumu yükseldikçe, cihaz tercihlerinden çok okuma alışkanlığı ön plana çıkıyor ve tablet veya e-kitap okuyucu fark etmiyor. e-Kitap farkındalık ölçümlerine göre bakıldığında ise herkes e-kitabın farkında. Fakat satın alma davranışı gösteren çok az.

Yukarıdaki resim İngiltere metrosundan... İngiltere'ye yaptığım ziyaretlerde de metroda ziyaret ederken kitap okuyanları sıklıkla görmüşümdür.  9CAG.COM adresinden bulduğumuz bu resim yapılan anketlerdeki durumu çok iyi özetlemektedir. Resimde sırasıyla MacBook, iPhone, Kindle, iPod Touch kullanan ve sonunda baskılı kitap okuyan birisi görülmekte. iPad yok! Çünkü;

Sabah ve akşamları iş ev arası trenle seyahat edenlerin %1'i iPad kullanıyor.

Baskılı kitaptan vazgeçemeyenlerin sayısı fazla. 

En fazla e-kitapları indirenlerin yaş aralığı 18-34. Yaş yükseldikçe satın alma davranışı düşüyor.

Amerikan Yayıncılar Birliği tarafından 2011-2012 Ocak tarihleri arasındaki bir yıllık sonuçlara bakıldığında (1)

Çocuk/genç erişkinlere özel e-kitapların satışında 2011 yılına nazaran kat ve kat artış vardır. Ciltli, sert kapak kitapların satışı geçen seneye göre daha fazla artış gözleniyor. Din konulu e-kitapların satışında da artış gözlenmekte!

• HC: Ciltli, sert kapak • PB: Paperback, ciltsiz • C: Çocuk • YA: Genç erişkin 

TEYTAG ile birlikte yaptığımız "on-line izlemler" de Türkiye'de benzer sonuçlar elde etmeye başladık. Twitter üzerinden baskılı ve e-kitap tanıtımları izlemliyoruz. Elbette edindiğimiz bilgilerden resmi satış sonuçları çıkaramayız. Fakat sosyal reklamında belirli bir pazarın oluşmasında önemli bir etken olduğunu düşünüyoruz. Şu anda %50.6'lık bir oranla baskılı kitap satışı için tweet haber gözlemlenmiştir. Haberler bize Google Alerts hizmeti tarafından düzenli olarak gönderilmektedir.

Bu anketlerin sonuçlarını ePub format olarak hazırlayacağımız e-kitapta sizlerle paylaşacağız.

---

Referans: 1) http://paidcontent.org/article/419-e-book-sales-for-kids-and-teens-surge/

Telif Haklarını Korumada İlginç Çarpıklık

The Atlantic dergisinin 30 Mart 2012 tarihindeki bir yazı dikkatimizi çekti. Amazon'un yeni yayınladığı kitapların çoğu 1880 - 1910 tarihleri arasında yazılmış kurgu romanlar. (1) Neden?


Aşağıdaki grafik, Amazon depolarından rasgele seçilmiş 2500 baskılı kitabın yazıldığı yıllara göre dağılımını göstermektedir. Grafik, Illinois Paul Heald Üniversitesi'nde hazırlanmış ve üniversitedeki bir hukuk profesörü tarafından 16 Mart 2012 tarihinde Canterbury Üniversite'nde yaptığı sunumunda gösterilmiş. Grafiğe dikkatlice baktığınızda, Amazon 1910 - 1920 tarihleri yazılan kitapları daha çok basmış.

"Sanırım bu veriler heyecan verici, ilginç ön veriler. Öğrencilerimden biri Amazon.com üzerinden tarama yaparak, rastgele 2500 kurgu romanı başlıklarını bilgisayar programına yazmış. Bulgular kesinlikle büyüleyici... Biz 1910 - 1920 tarihleri arasına dikkat çektik." diye konuşmasına devam eden hukuku profesörü; şu anda Amazon'da 1950 yılında yazılmış kitapların iki katı kadar 1850 yılında yazılmış kitapların baskısının yazılmış olduğunu söylemiş. "O yıldaki kitapların çeşitliliği, kamu üzerindeki olumlu etkilerini olduğu görüşü doğrulanmakta" diyor profesör...

Haber yazısının başında başlıktaki neden sorusunun cevabı veriliyor: 1923 yılından başlayarak çoğu kitapların telif hakları yasalar ile koruma altına alınmıştır. 1923'den önce yazılan kitaplar kamu malı olarak görülmektedir. Yani belli bir tarihten önce güçlü içeriğe, zengin çeşite sahip kitapların telif hakları yok. 

Karşılaştırma yapmak gerekirse yıllanmış şarap o yıllarda yazılmış bir kitaptan çok daha pahallı! Bu haber içerisindeki çarpıklık bizi iki farklı yönde düşünmeye itti. Birincisi, telif hakkı ödemeden para kazanmanın kolaylığı; ikincisi ise hukuk profesörünün dediği gibi eski kitapların daha zengin çeşitliliğe sahip olması ve kamu üzerindeki olumlu etkileri...

Konu üzerinde düşündüğünüz zaman, konuyu farklı açilardan bakabilir ve yorumlayabilirsiniz.

---

Referans: 1) http://www.theatlantic.com/technology/archive/2012/03/the-missing-20th-century-how-copyright-protection-makes-books-vanish/255282/#.T3aqmTTJDhs.gmail

Araştırma sonucu süpriz değil...

8 Mart 2012 tarihinde PRNewswire haberinde, Harris Interactive tarafından on-line yapılan ankete 2056 yetişkin katıldı. (1) Anketin sonuçları süpriz değil. Bunun yorumunu yapmadan önce araştırma ile sonuçlara bakmak gerekiyor.

Amerika'da yapılan bu araştırmada, geçen yaz  e-kitap okuyucu sahibi olanların oranı %15 iken; bu oran yedi ay sonra neredeyse ikiye katlanarak %28'lere gelmiştir. Ve e-kitap okuyucu kullananların yaşa göre dağılımında uçurum bir fark gözükmemektedir. (1) 18-35 yaş ve 36-47 yaş arasında kullanım %30 oranında. 67 yaş üstünde kullanım oranı ise %28.

E-kitap okuyucularının satışındaki artış elbette Amerika'daki yayıncılar için önemlidir. Çünkü ankete katılanların %21'i bir yil içerisinde 11 ile 20 arasında e-kitap okumaktadırlar. %29'u ise ortalama 20'den fazla e-kitap okumaktadırlar. (1) E-kitap okuyucuya sahip bu okuyucuların yaklaşık 4/3'ü bir yıl içerisinde ortalama 6'dan fazla e-kitap okumaktadırlar.

Süpriz olmayan sonuç

E-kitap satınalma oranlarına baktığımızda ilginç ve işte sürpriz sayılmayan oranla karşılaşıyoruz. %20 oranındaki okuyucu 11 ile 20 e-kitap satın alırken, %21 oranındaki okuyucu ise yıl icerisinde hiç kitap satın almadıklarını belirtmiştir. Süpriz olanda bu sonuçtur: %21 gibi bir oranının yıl içerisinde hiç e-kitap satın almamaları. İster istemez biraz düşündüğünüzde, insanların e-kitap okuyucuya para verirken, neden e-kitaba para vermediklerini sorguluyorsunuz.

Emek, fırtınanın ortasında korsanlarla savaşıyor 

Çok hızla gelişen bu sektörde yayıncılar, yatırımcılar, mobil platformlar acaba bizde pastanın neresinden yiyebiliriz derdine düştüler. Ve alelacele doğru ya da yanlış stratejiler ile birşeyler yapılmaya başlandı. Ekonomik nedenler ile herşeyin ucuzlaması gerekiyormuşcasına bir rüzgar estirildi. Büyük firmalar bu rüzgarda tüm dünya pazarını elde etmek için yelken açtılar. Cihazları ucuzlattılar.

Self-publishing ile e-kitabı çok satanlar bir anda parladı. Rüzgarda onlarda sörf yapmaya başladı. Yanlız bu rüzgar fırtınaya dönüşmeye başladı. Korsan linklerle e-kitap okuyucuların içerisine bedava e-kitap konması gerçek oldu. Korsanı varken e-kitap okuyucu değerinden daha fazlası e-kitaba verilir mi düşüncesi doğmaya başladı.

Emek ucuzlatıldı. Emek fırtınanın ortasında korsanlarla savaşmaya başladı. Şimdi e-mürekkep akıyor her yerden...

Aplikasyon çöplükleri doldu taştı

Tabletlerde de e-kitap okunmaya başlandı. iBooks aplikasyonu standartları en iyi kullananlar arasında birinciliği aldı. Aynı zamanda e-kitapları iTunes ile bu uygulama içerisine almak akıllıcaydı. İnsanlar Apple cihazlarıyla diğer e-kitap okuyucuları gibi fiziksel ePub format taşımaya ve paylaşmaya başladılar.

Koşar adım stratejilerle IOS sistemde -emaneten yapılma- uygulamalarda kullanıcılar/tüketiciler sorunlar yaşamaya başladı. iBooks gibi olamayan uygulamalar uygulama çöplüğünde yer alamaya başladılar. Kullanıcılar bu uygulama iBooks gibi değil, şu yok, bu da düşünülmemiş demeye ve sosyal ağlarda paylaşmaya başladılar. En acınası durum ise "Açık kaynak kodlu" bir yapıya sahip ePub formatın (kaldı ki çıkış noktası herkesin paylaşması için açik kaynak kodlu olmasıdır) hiçbir mülkiyet hakkı barındırmamasına rağmen(2) DRM kılıfı altında fiziksel olarak satılmadan okuyucuya parayla okutulması, kapitalizmin göbeğindeki ülkede bile tartışılmaya başlanmasıdır. İnsanlar bu uygulamalarda para verdikleri e-kitapları elinde var ise e-kitap okuyucuya aktaramadılar. Fakat e-kitap okuyucu aldıklarında cihazı kablo ile bilgisayarlarına bağlayıp; parasını vererek ya da arkadaşından aldıkları e-kitapları rahatlıkla okumaya başladılar.

Üretenlerin emeği ucuzlatıldı. 

Herşey çok kolay olacak

Sektörün gelişmesi için format çeviri programları çıkmaya başladı. Elinizde word dökümanı var ise bizim programı kullanın; hemen ePub formata çevirin ve okumaya başlayın dediler. Elinizde PDF mi var; sorun değil indirin programı hemen çevirin. Sanki evire çevire dövdüler. Emek kalitesiz bir şekilde dijital yayın altında pazarlandı. ePub yapmak çok kolaylaştı.

Ve bu tarz çözümleri bilenler hemen birbirleriyle paylaştılar. Dediler ki neden ePub format kitap satın alalım ki. Zaten yapıyoruz. Bak şu web sitesi var. İstediğin web adresini giriyorsun sana hemen o web sayfasının ePub formatını yapıyor. Herşey çok kolay değil mi?

ePub formatın değerini ucuzlattılar. Beş para etmez ettiler.

Sonuçta kimse aptal değil

Amerika'da dünyanın bir başka yerinde farklı açılarda araştırmalar yapılabilir. Fakat sonuçta kimse aptal değil. Dijital dünyayı iyi kullananlar bloglar ya da forumlardan kendi deneyimlerini herkesle paylaşabiliyor. Ve farkında olmadan insanlar o fikirlerde örgütlenebiliyorlar. Ekonomik nedenler, kandırmacalar veya başka şeylerden dolayı insanlar kendi dijital çözümlerini üretebilip; paylaşabiliyorlar. Sektör içerisinde başından beri hesaba katılmayan şey, insanların gidişata göre "reflesk stratejileri" geliştirebileceğini görememek oldu diyebiliriz.

"Reflesk staretejiler" şöyle gelişiyor: Bir tablet ya da e-kitap okuyucu almak isteyenler sosyal ağlarda birbirlerine danışmanlık yapabiliyorlar. Sevdikleriyle kitapları paylaşabiliyorlar. Yeri geliyor DRM'i hackleyip, korsan linkleri kurabiliyorlar. Ve araştırmaların sonuçlarına süpriz şekilde her an yön verebiliyor; rüzgarlar, fırtınalar estirebiliyorlar.

Sonuç

Araştırmalardaki yüzdeler önemli değil. İnsan davranışlarının temel ortak özelliği kendini koruma altına almakta. Herkes kendini, menfatini korumak adına birşeyler yapabilme adına hakkı vardır. Böyle düşündüğümüzde geliştirilen çarpık stratejilerle -yani insanları kandırmakla- birşeyleri elde edemeyeceğimiz bu araştırmada gün yüzüne çıkmıştır. Sonuç; tabletlerden daha ucuz bir fiyata sahip, kaliteli e-kitap okuyucuları kazanacaktır... İnsanın ürettiği makine kazanacaktır.

Üretim aşamasındaki insan emeği, deneyimi ile üretilen e-kitaplar sahiplerine birşey kazandırmayacak! Bilgiyi paylaşmaktan başka...

---

Referanslar:

1) http://www.digitalbookworld.com/2012/e-reader-and-tablet-ownership-double-since-sumer-survey-says/

2) http://www.ebooksjustpublished.com/2009/05/26/why-epub-is-the-ebook-format-of-the-future/

TEYTAG

TEYTAG, uluslararası elektronik yayıncılık ve ticaretinin geliştirilmesi için belirlenen e-kitap standartlarının, Türkiye’de disipliner bir yaklaşım ile doğru kullanılması, geliştirilmesi ve Uluslarası Dijital Yayıncılık Forumu’nun (IDPF) hedeflediği “kaliteli görsel tasarıma ve içeriğe sahip e-kitapların” ülkemizde üretilmesi için oluşturulmuş bir çalışma grubudur.


Kuruluş amacı ve faaliyet alanları hakkında bilgi almak için: http://teytagblog.blogspot.com/

iBooks Author üzerine... Kısaca .iba

Bu yazımızı okuduktan sonra "ePub-3 format olmasaydı bunlar olmayacaktı" diye düşünebilirsiniz...

İki gündür "reader" üzerinden okuduğum haberlerin çoğunda Apple firmasına veryansın edenler var. Apple iBooks Author (.iba) yeniliğine kapitalizm gereği diyen yorumlar var. Haklı olabilirler. Bu söylenmelerin eksenini oluşturan konuları altını çizerek yorumlamak istiyoruz.


"ePub formatı geliştirmede katkıda bulunma sözü veren Apple, IDPF üyeliğinden istifa etmelidir." diyenlere... 
Apple, ePub formatı standart dışı bir mühendislik ile geliştirdi. Sadece iBooks aplikasyonu üzerinde render edilebilen (okunanbilen) kitapları bundan sonra iBooks Author programıyla yapabileceğimizi tanıttı. Bu tanıtım sonrasında Apple firmasının IDPF üyeliğinden çıkması gerektiğini söyleyenler bence gelişmeleri yakında takip etmeyenler.

IDPF(International Digital Publishing Forum) çatısı altında çalışmalarını sürdüren ePub 2 Çalışma Grubu,
2010 yılında yayınladığı manifesuntoda bundan böyle ePub 3 Çalışma Grubu olarak faaliyetlerine
devam edeceklerini duyurdu.(1) 14 maddelik manifestosunu konuyla ilgilenen araştırmacıların okumasını
tavsiye ediyoruz. Yazının sonundaki öncelikli çözümler (Preliminary Solutions) başlığı altındaki üçüncü maddede "kendi genişletmenizi yaratın" ifadesi bulunmaktadır. Bu şu anlama geliyor: ePub-3 format üretken bir temele sahiptir. Bu temel üzerinde değişik yapılar kurabilirsiniz.

ePub-3 Çalışma Grubu dün bir deneysel ePub-3 format dergi yayınladı. Çokluyapı mantığı ile hazırlanmış bir dergi tasarımı. Yani kimi cihazda "fullpage" kimi okuma sisteminde ise "flow" olarak açılması düşünülmektedir. Bu tasarımın paketlenmesi tamamıyla ePub standart dışıdır. Ve standart dosya dizini dışında dosyalar ve içerikler bulunmaktadır. Bu tasarım Calibre ve Sigil programında açılmamaktadır. O zaman IDPF"de standartlara uymuyor diyebilirsiniz. Fakat unutulmamalıdır ki, standartlar, gelişimin kapısını kapamak için değildir. 


iBooks Author programı ile üretilen kitaplar ".epub" formata export edilemiyor.  
ePub-3 temeli üzerine inşa edilen iBooks Author, kendi özel uzantısı iba'yı epub formata çevirmemesine kızmamak gerek. Bunun haklı nedenleri vardır. Birincisi korsan görüntüleme ve kullanmanın önüne geçmek. Bu duruma söylenen yorumcuların gözden kaçırdığı bir konuda şu: Bazı yayıncılar yıllardır kendi formatlarında kitap satıyor ve bunların hepsi bütün cihazlarda okunamıyor.

Kaldı ki, gelişmiş okuma sistemine (Reading System) tablet veya e-kitap okuyucular ancak ePub-3 formatı render edebilmektedir. Şu an dünyanın en gelişmiş okuma sistemine sahip iseniz yeni ve geliştirilmiş formatlar yapmaya doğal bir hakkınız vardır.


Acaba ePub standardı dışına çıktığı için mi yoksa başka stratejiler var olduğu için mi söylentiler durmak bilmiyor.

Apple firmasının avukatlığını yapmıyoruz. Fakat yazılanlar üzerinde biraz daha odaklandığınız an bazı şeyleri görebiliyorsunuz. Apple iTunes-iBooks stratejisini degistirmeye calıştığını iBooks 1.5 versiyonunu yayınladığı gün anladık. Çünkü iBooks 1.5 versiyonu ile biz tasarımcılar için çok önemli iki özelliği saf dışı etti. Dikkati başka noktalara çekerek; gece okuma modu, full mode, yeni fontlarını tanıttı. Herkes süper dedi. Fakat biz bu önemli değişimin büyük bir hazırlığın ilk hamlesi olarak habercisi olarak görmeye başladık. Ve iBooks Author geldi.

Şimdi... iBookstore üzerindeki kitap sayısı rakipleri gibi geniş değil. Bu 2011 yılındaki araştırmalarda da verildi. Bunu bilen Apple, 0.99 - 4.99 aralığındaki kitap satışlarından anlamlı bir kazanç elde edemeyeceğini anladı. Zaten şu anda ekonomik kaygılardan dolayı,  fiyatı uygun kitapların daha çok tercih edilip, satıldığı bir pazar var. Diğer yandan alıcısı sayı olarak belli olan bir tüketici grubu var. Öğrenciler... Şimdilik her bir okul kitabını 14.99 dolar gibi bir rakamdan satacağını duyurduğunu göre Apple firmasının cirosu yakın zamanda Amerika'da epey bir rakkamı bulacaktır. Bir haftadaki okul kitabı satışlarından iyi sonuçlar elde ettiği Twitter üzerinden duyurulmakta...

Tabiki okul kitabı satışları ile birlikte okullar icin akıllı televizyon projesini yakın zaman içerisinde duyaracak olan Apple; AirPlay ile okullar içerisinde yeni ve iyi bir sinerji yaratacaktır. Yani iBooks Author projesi ePub standartları aşmanın dışında ele alınıp, incelenmesi gerekebilir. 

Neden iBooks 2 versiyonu?
Apple neden iBooks 2 versiyonu üzerinden okul kitaplarının okunması sağlamak istedi?

TextBook tasarımları "IOS Native App" olarak önemli firmalar tarafından Amerika'da yapılmaktaydı(ve halen yapılmakta). Fakat bu tablet uygulamaları her biri kendi çözümlerini getirdiği için okul kitaplarının yapımında ortak bir standart ya da uyum sağlanamadı. Sadece yapıldıklarıyla kaldı diyebiliriz. Apple bu durumu biliyordu. Okul kitaplarının diline ortak bir standart getirmeye çalışmaya başladı. Ve bu standart uygulamayı da iBooks Author olarak dünyaya açıkladı. iBooks 2 aplikasyonunu kullanmasının sebebi ise ePub-3 formattaki render performansı ve direkt store bağlantısı.

Kaldi ki Apple, aynen ePub-3 Çalışma Grubunun dedigi gibi kendi "plugin"ini geliştirdi. Yapılan kitapları başka formata çevirmiyor. Zaten paketleme dizinide buna müsade etmiyor.


Sonuç

iBooks Author tanıtımını herkes hayranlıkla izledi veya haberlerini okudu. Biz de yakından takip ediyoruz. Asıl insanları bu tarz söylentilere yönelten, belki de beyinlerindeki düşünceleri duvara çarptıran şey, örnek okul kitabının içerisindeki tasarım zenginliği oldu. Çünkü Apple, yayıncılık sektörüne ePub-3 mimarisinin ne yapabileceğini gösterdi. Çıtayı yukarı taşıdı. Görsel tasarımın ne kadar önemli olduğunu gösterdi.

Bu sabah bir haber okuduk. Aynen şöyle diyor:

"iBooks Author'da yapılan örnek kitabı inceledim. Bende program var. Fakat 3D görüntüleri nasıl yapacağım? Böyle güzel fotoğrafları kim çekecek? Videoları nasıl böyle güzel çekeceğim? GarageBand üzerinde montaj için profesyonel seslendirilmiş ses kaydına ihtiyacım var. Bunu bana kim yapacak?"

ePub-3 format araştırma ve tasarımı yapan bir firma olarak Apple firmasına teşekkür ediyoruz. Çünkü bir kez daha tasarımın ne kadar önemli olduğunu ve herkesin yapamayacağını gösterdi. Esas sorun Apple firmasının standart dışı format yaratması değil. Sorun bu kadar güzel tasarlanmış kitapları yapacak olan kurumların tasarım gücü ve uygulama kabiliyeti... Kaliteli içerigin çok iyi tasarım ile yorumlanması... Apple, iBooks Author programını "tasarım gücü" üzerine kurdu. Bu gücü kullanamadığınız zaman hem bu yazılım hem de çalıştığınız bir başka yazılım size hizmet edemeyecektir...



Kısacası ePub format kitap yapmak, çok kolay bir iş değildir...


Referanslar:
1) http://idpf.org/epub/30/wg-charter

Google Alerts: Türkiye'de ePub ve okuma platformları

Google Alerts hizmetinden faydalanarak "ePub" ve "E-Kitap Okuma Programları" kelimeleri içeren haberleri derlemeye başladık. 18 Aralık 2011 tarihinden itibaren sadece Türkiye'de çikan haber, yorum ve blog yazılarındaki bilgileri, mobil cihazlarda ve desktop bilgisayarda ePub kitap okuma-temin etmek katogorilerinde topluyoruz. Bize konu hakkında her gün gelen uyarıların analizlerini aşağıdaki tabloda güncel olarak bulabilirsiniz. Prototip bir kamuoyu araştırması niteliğinde olan bu çalışmamızı, elektronik yayıncılık sektörü ile ilgilenenlere yardımcı olacağını düşünüyoruz.

Türkiye'de ePub ve okuma platformları

Google Alerts: iBooks ve Kitap Okuyucular

Google Alerts hizmeti sayesinde 2011 Eylül ayından bu yana iki ayrı inceleme yapmaktayız. Hem dünyada hem de Türkiye'den Google sayfalarında çıkan haberlerden istediğimiz konular Google Alerts sayesinde her gün bize ulaştırılmaktadır. Bu haberleri birkaç başlık altında tasnif ettik. Ve her gün güncellenen sayfamızda analizleri görebilirsiniz. Yorumlarınızı bekliyoruz...



iBooks kullanımı hakkında

iBooks hakkında aldığımız uyarılarda en çok dikkatimizi çeken konu, jailbreak edilmiş iPhone üzerindeki iBooks uygulamasının doğru çalışmaması ve bu konu hakkında yardım istenmesidir.


E-kitap okuyucular hakkında

Bilhassa Türkiye'de yakın zamanda adı duyulmaya başlanan cihazlar hakkında aldığımız uyarıları, olumlu ve olumsuz görüşler olarak iki başlık altında topladık. Her gün güncelenen verilere bloğumuzdan ulaşabilirisiniz.

2012 yılında elektronik yayıncılık

Elektronik yayıncılığın 2012 yılında tahmin edilenden daha hızlı yol alacağı öngörülmektedir. Amazon'un Goodreads firmasını satın alması beklenmektedir.(1) Bunun gibi satınalma veya yeni ortaklıkların oluşması, pazarın tekel firmalar tarafından büyütülmesi anlamına gelmektedir. Büyüyen pazarda hakimiyet elbette bu büyük firmaların çıkartacakları yeni okuma cihazları ile sağlanacaktır. Ve bu pazarlama kuralı değişmeyecektir.




Bağımsız yazar toplulukları: KU-KO


2011 yılındaki istatistiklerden daha fazla yazar kendi yayını yayınlayacaktır. Hatta bağımsız yazarlar topluluklar kurarak, güçlerini ortak platformlarda birleştirecektir. 2011 yılındaki kendi kendine yayınlama başarı öykülerinin artması, bağımsız yazarların cesaretlenmesine yardımcı olmuştur. Bu rüzgar yayıncılık kalitesinde birtakım ödünlerin verilmesine neden olmuştur. Amaç sadece yazı yayınlamak gibi görülmüş; tasarım ve editörlük gibi temel hizmetler bir sürede olsa göz ardı edilmiştir. WORD belgeden EPUB formata çeviri yapan programların işi bu kadar basitmiş gibi göstermesi sanırim sektörü ve yazarları geçici bir yanılgıya sürüklemiştir.  Sürükleyecektir...


Aralık ayının sonunda Türkiye'de de bağımsız yazarların topluluk kurduğunu görmekteyiz. KU-KO bu topluluklardan biri. Şimdilik yazar sayısı az da olsa adı duyulmuş yazarları topluluk bünyesinde görmek önemli olacaktır. Türkiye'nin sadece e-kitap yayınlayan yayınevi olarak lanse eden KU-KO; çağdaş Türk edebiyatının nitelikli metinlerini bir araya getirmeyi hedefliyor. Dünyada kâğıtsız yayıncılığın hızla gelişmesi nedeniyle Ku-Ko, hem bir zamanlar basılıp tükenmiş, hem mevcut olduğu halde artık dağıtımdan çekilmiş kitapları hem de yeni yazılmış ve henüz basılmamış kitapları bünyesinde topluyor. Bunların arasında Metin Kaçan’ın 1990’ların ortalarında yayımlanmış ve büyük ses getirmiş, ama artık hiçbir yerde bulunmayan Ağır Roman’ı da bulunuyor.




Fiyatların sabitlenmesi

KU-KO'da her kitap 5TL. Dünya çapında okuyuculara sunulacak e-kitaplarında fiyatlarında bir sabitleme politikası uygulanıyor. Geleneksel veya klasiklerin fiyatı 3.99 dolar, yenilerin 5 dolar gibi fiyat aralığındaki e-kitaplar, ilerideki yıllarda daha düşük ya da daha yüksek aralıklarda fiyatlandırılabilir. Kurgu ya da deneme öykülerin fiyatı 0.99 dolar veya promosyon olarak verileceği görüşünde olanlar bile var.

Elektronik yayıncılıkta eğer büyük ve güçlu bir firma ya da marka iseniz pazarınızın ulusal pazarın ötesinde golbal olma zorunluluğundan doğan fiyat sabitleme politikası olabilir. Fakat her ulusal yayıncı için bu politikanın geçerli olmayacağını düşünüyoruz.




Bulut yayıncılık ve e-kitap siteleri

Tekrar satılabilir dijital kitap, sadece "bulut" hizmeti sunan yayıncılar artacaktır. Avustralya'lı yayıncılar tarafından tecrübe edilen bulut yayıncılık örneği olarak Book.ish ve ReadCloud isimlerinin verebiliriz.  
2012 yılında bu sitelerde verilen hizmetlerin daha farklı tarzlarını görebiliriz. Sektörde şu anda net bir strateji olmadığı için herkes birbirlerinin yaptıklarına bakmaktadır. Elbette iyi ve kaliteli olan aradan sıyrılacaktır.

E-kitap sitelerinde bu yıla kadar iki odaklı satış hizmeti verilmektedir. Okuyucu odaklı ve kitap odaklı... Daha farklı hizmetler gelebilir fakat; Goodreads gibi sitelerin günlük üye kayıtlarındaki artış Amazon'un Goodreads'i satın alması için geçerli bir nedeni ortaya koymaktadır. Anlaşılan o ki; 2012 yılında daha fazla üyeye sahip olmak ne olursa olsun önemli olacaktır. İçerikde bu derece önemli olabilecek midir acaba?

Kitap mağazaları ne olacak?

Barnes&Noble gibi büyük kitap satıcıları devasa mağazalarını kapatmaya başlayacaktır. Daha küçük metrekaralere sahip mağazalar açıp kitap raflarını %50 oranında kaldıracaktır. Daha çok yemek ve el sanatları tarzında baskılı kitapları barındıracak ve daha çok oyuncak, e-kitap okuyucu, ev gereçleri gibi  şeyleri satacaklardır. Gözle görülür bu tasarruf şirketlere ekonomi sağlayacağı gibi kendi e-kitap okuma cihazlarının satarak global pazarda daha çok kazanmaya çalışacaklardır.

Elektronik yayıncılıkta pazarda pay alabilme 2012 yılında da global olmaktan geçecektir.   

Herkese mutlu yıllar....

Kaynak: 1) http://dearauthor.com/book-reviews/2012-publishing-predictions

Book (app): Roma

İnteraktif medya prodüksiyon şirketi Mondadori tarafından yeniden sanal olarak inşa edilen Roma'ya, antik dünyanın en büyük imparatorluğunun başkentine muhteşem bir yolculuk: "Virtual History Roma". iTunes Store üzerinden iPad için satın alabileceğiniz bu kitap aplikasyonunda ABD patentli "bubble view" teknolojisi ilk kez kullanılmıştır.

Kitap aplikasyonda "accelerometer" ve "compass" sensörleri kullanılarak iPad'in tutuş pozisyonuna göre resimlerin kadraj değiştirmesi sağlanılmıştır. Mondadori gelecek projelerinde başka şehirler ve resimsel sanal prodüksiyonlar sunacak.

Daha ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Bubble view örnek filmi

"Şu anda Amerika ve Kanada'da toplanan sokak görüntüleri ile yapılan "Streetside" projesi çok iyi bir "bubble view" teknolojisi örneğidir. Film bu projeyi anlatmaktadır."¹

---

Referanslar: 1) http://www.ausbt.com.au/travel-tech-microsoft-streetside-beats-google-streetview

---

DBOOKMARKS web app yakında iPad'de...

     "In-House Media" konsepti ile DBOOKMARKS web app yakında iPad'de... NO ON DB tarafından tasarım ve uygulaması yapılan ePub format e-kitapların indirelebileceği bu platform; dijital kütüphane yaklaşımı da sunacaktır. Sizinde yayınlamak, sevdiklerinizle paylaşacağınız fikirleriniz, şiirleriniz, resimleriniz, fotoğraflarınız vb. eserleriniz var ise ePub format e-kitap olarak tasarım ve uygulamasında sizlere yardımcı olabiliriz. DB web app uygulaması ile ilgili daha ayrıntılı bilgiyi yakında sizlerle paylaşacağız...