epub etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

19 Kasım 2017 Pazar

31 Aralık 2015 Perşembe

Uzaktan Öğrenimde EPUB3

Uzaktan öğrenim öğrenen, öğreten ve öğrenme kaynakları arasında yer alan sınırlılıkları ortadan kaldırabilmek için pragmatist bir yaklaşımla güncel teknolojileri işe koşan disiplinler arası bir alandır. Bir öğrenme malzemesi olarak hem basılı hem de dijital kitaplar en etkili öğrenme malzemesidir. Bu bağlamda gelişmiş bir dijital kitap formatı olan EPUB3 ele alınmış, teknolojik özellikleri, yeterlilikleri, üstünlükleri ve sınırlılıkları uzaktan eğitim çerçevesinde açıklanmıştır. Çalışma, Türkiye Elektronik Yayıncılık Tasarım Araştırma Grubu (TEYTAG) ve alan uzmanlarının tecrübe ve birikimlerini ele almakta; e-yayıncılık ve e-kitap alanyazınına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Bu dijital kitabın genel amacı, yüksek etkileşime olanak tanıyan EBUP3 dijital kitap formatının tanımını, gelişim sürecini, performans değerlendirmesini ele almak ve uzaktan eğitim alanında tartışmaktır.

Bu e-kitabı hangi cihazda okurum?

IDPF standartlarına göre hazırlanmış ve testten başarı ile geçmiş bu e-kitabı mobil cihazlar ve desktop bilgisayarlarda okuyabilirsiniz. Öncelikle her bir platformlara göre seçenekler halinde sunduğumuz okuma sistemlerinde uyarak okuma yapmanızı tavsiye ediyoruz.

Tarayıcıda okumak istiyorsanız

Windows ve OSX sisteme sahip desktop veya laptoplarınızdaki Chrome tarayıcınız içerisine ücretsiz Readium uygulamasını indirip; okuma yapabilirsiniz. Veya Firefox kullanıcısı iseniz tarayıcı içerisine ücretsiz EPUBReader uygulamasını ekleyip okuma yapabilirsiniz. Buradan indiriniz: https://www.publitory.com/e_books/374-uzaktan-ogrenimde-epub3

Android cihazınızda okumak istiyorsanız

EPUB3 format okuma sistemi olan ücretsiz Gitden Reader uygulamasını indirip; bu e-kitabı sorunsuzca okuyabilirsiniz. Buradan indiriniz: https://www.publitory.com/e_books/374-uzaktan-ogrenimde-epub3

iPad, iPhone, iPod Touch ile okumak istiyorsanız

EPUB3 format e-kitapları mükemmel şekilde görüntüleyen, OS sistem içerisinde hazır bulunan iBooks uygulamasını ile bu e-kitabı rahatlıkla ve sorunsuzca dilediğiniz yerde okuyabilirsiniz. Safari tarayıcı ile bu e-kitabın bulunduğu web sayfasına gidiniz ve oradan indirdikten sonra e-kitabın iBooks içerisinde açılması için çıkan menüdeki butona dokununuz. Eğer iPad kullanıcısı iseniz TEYTAG dijital kütüphanesinden bu e-kitabı indirdikten sonra hemen iBooks içerisine alabilirsiniz: http://www.teyid.org/ePub3Lib/

Mac bilgisayarlarda okumak istiyorsanız

OS X sistem içerisinde hazır bulunan iBooks uygulaması ile bu e-kitabı MacBook veya iMac cihazlarında okuyabilirsiniz. Buradan indiriniz: https://www.publitory.com/e_books/374-uzaktan-ogrenimde-epub3

Academia hesabınız var ise

Buradan indiriniz: http://www.academia.edu/19855349/Uzaktan_%C3%96%C4%9Frenimde_EPUB3

7 Aralık 2015 Pazartesi

Sakarya Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Çalıştayı

3 Aralık 2015 Perşembe günü Sakarya Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi son sınıf öğrencilerinin katılımı ile çalıştay gerçekleştirdik. "Tipografi Hareket Ediyor" sloganıyla "Fakülte MAC Atölyesin"de gerçekleştirilen bu çalıştayda, dijital yayıncılığın altın standartı EPUB3 formatın performansı ve tasarımı konusunda bilgi ve deneyimlerimizi paylaştık. Bunun yanısıra dünyadaki değişimi ve değişimin odağındaki tasarım anlayışı konularından da bahsederek; dijital yayıncılığın gelişim göstereceği perspektifi çizmeye, yeni ufuklar açmaya çalıştık.

N. Erhan Üzümcü, TEYTAG Kurucusu

Oldukça verimli geçen bu çalıştayın gerçekleştirilmesinde dijital yayıncılığa büyük ilgi gösteren değerli öğretim üyesi Murat Ertürk hocama ve öğrencilerine teşekkür ediyoruz.

İletişim öğrencileri tarafından yaptığım kısa röportaj ile hazırlanan haber linkleri aşağıdadır.
http://haber.sakarya.edu.tr/tr/haberler/goster/38872/tipografi-hareket-ediyor
http://www.habermono.com/haber/tipografi-hareket-ediyor-3625

19 Şubat 2015 Perşembe

E-kitaplarım

iBookstore, Google Play Books, Publitory, Academia.edu, ePub3Lib ve TEYTAG Test Kitapları platformlarında olan EPUB-3 format dijital kitaplarımı indirebilirsiniz. İndirdiğiniz dijital kitapları sayfanın altındaki BİB/i okuma penceresine sürükleyerek, hemen okumaya başlayabilirsiniz.

MOBİLDE GÖRÜNTÜLE

Drag ebook

2 Ocak 2015 Cuma

Dijitale dönüşüm süreci ve EPUB3

2015 yılındaki bu ilk yazımı, 4 Aralık 2014 tarihinde İtalya Link Campus Üniversitesi'nde düzenlenen "Digital is Future" konulu toplantının (1) notlarından derledim. Aynı zamanda İtalyan yayıncıları için araştırma çalışmaları yapan WAY TO ePub tarafından organize edilen bu toplantıda "Neden dijital?" başlığıyla EPUB3 format ön planda tutulmuştur. Bir Charles Dickens klasiği (Canto di Natale (A Christmas Carol) Charles Dickens) EPUB3 format (fixed-layout) olarak dijitale uyarlanmış ve bu dijital kitap üzerinden yapılan araştırma sonuçları açıklanmıştır.

Canto di Natale (A Christmas Carol) Charles Dickens

Kağıt baskısı düz metin olan bu eserin, illüstrasyonlar ve interaktif animasyonlarla dijitale uyarlanan versiyonunu WAY TO ePub yetkililerinden istedim. Elime ulaşınca inceleyip, kendime ait başka bir araştırmamla birlikte düşüncelerimi yayınlayacağım.

EPUB3 format hazırlanan dijital kitaptan - Canto di Natale (A Christmas Carol) Charles Dickens

Toplantı Notları

Notlardan (2) anlaşılacağı gibi toplantının odak noktasını oluşturan (Canto di Natale (A Christmas Carol) Charles Dickens) EPUB3 format dijital kitap ile çocukların yayıncılık alanında nasıl gelişmiş bir okuma deneyimi alması gerektiği üzerinde durulmuştur.

Keşfedilmemiş büyük bir potansiyel
WAY TO ePub üretim müdürü Alba Carella, EPUB3 olarak hazırlanan bu örnek çalışmanın sonucunda EPUB olarak yayınlanan resimli kitap ve çizgi romanların, büyük ölçüde keşfedilmemiş büyük bir potansiyele sahip olduğu belirtmiştir.

Dijital kitaplar hakkında farkındalık
2015 yılında EPUB3 konusunda araştırmaların ve araştırma yapanların desteklenmesi gerekmektedir. Dijital kitap konusunda farkındalık yaratmak için bu gruplarla ortak çalışma yapmak ve projeler sunmak önemli olacaktır. Hatta yazarların da katılımını sağlayarak, dijital teknolojinin sunduğu olanakları tanıtmak ve böylece amaçlanan dijital eserlerin tasarlanmasını sağlamak mümkün olmalıdır. Özellikle kağıttan dijitali ayıran odak özelliklerin anlatılmasıyla dijitak kitabın sadece bir satış alternatifi olarak yönetilmemesi gerekmektedir.

Dijital kitap sektörün aksesuarı değildir
Dijitale dönüşüm süreci sadece "süreç" olarak kalmamalıdır. Karmaşık okuyucu talepleri dahil herşeyi ile yeniden üzerinde düşünülmesi gerekmektedir. Amaç, sadece kağıttakinin bir kopyasını yaparak dijital kitabı sektörün bir aksesuarı ya da alternatif satışı olarak göstermek olmamalıdır. Gerçekten dijital mantığa uygun kitaplar istiyorsanız dijital teknolojinin potansiyelini bilmek, EPUB formatın biçimlerini kullanmak ve en iyi şekilde uygulama yapmak için doğru araçları almayı bilmek gerekmektedir. Ve bu bilgileri yazar dahil herkesle paylaşmak gerekir.

Dijital kültürü yaymak
Bu bilgiyi, dijital kültürü yaymak adına paylaşmak esastır. Dijital kitap okuma deneyimi, kağıt ile karşılaştırıldığında daha geniş olanaklar sunmaktadır.

Okuma deneyiminin güçlendirilmesi
Bu yeni okuma deneyiminin güçlendirilmesi için kağıt ile arasında farkı yaratacak interaktif, dijital versiyon tasarımlar yapılmalıdır. Okuyucuların ihtiyaçlarını karşılamak üzere "erişilebilir" kitapları EPUB yetenekleri ile yapabilirsiniz. (Bakınız: http://dbookmarksblog.blogspot.com.tr/2014/08/epub-3-formatn-erisilebilir-olmas-ne.html) Biraz çaba ile iBooks ve Kindle dışında birden fazla cihaz üzerinde okunabilir yapabilirsiniz.

Sonuç
Dijitale dönüşümün potansiyelini anlamak, özellikle EPUB formatın potansiyeli bilmek ve kullanmak, insanların kağıttan dijital geçişini yönetirken doğru dijital içeriği oluşturmak için önemlidir. Bu konularda eğitim ısrar edilmelidir.

Kaynaklar:
1) http://epubzone.org/news/conference-report-digital-is-the-future
2) http://www.waytoepub.com/blog/digital-is-the-future-collection-of-conference-papers

2 Aralık 2014 Salı

E-Kitap anketi monitörü

22 Ağustos 2012 tarihinde TEYTAG (Türkiye Elektronik Yayıncılık Tasarım ve Araştırma Grubu) tarafından başlatılan on-line (30 Ocak 2014 tarihi itibariyle) 891. gününde sonlandırılmıştır. Yurtiçi ve yurtdışından anketimize katılan 1278 kişiye çok teşekkür ederiz.

Ankete katılanlar, anketin en son bölümünde e-posta adreslerini yazdıkları takdirde kendilerine otomatik olarak (TEYTAG tarafından hazırlanan) EPUB3 format hediye e-kitap gönderilmiştir. Bu hediye EPUB3 format e-kitap "fixed-layout" ve son iki aydır "reflowable" olmak üzere iki farklı özellikte paylaşılmıştır. Tabloların üzerine mouse ile geldiğinizde verileri görebilirsiniz. Anket sonlanana kadar temel bir bilgi takibi için bu sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. Daha ayrıntılı bilgiler anket bitiminde hazırlanacak e-kitap ile sunulacaktır.

Demografik Durum

Düzenli olarak günlük, blog veya makale yazıyor musunuz?

Hiç e-kitap okudunuz mu?

27 Kasım 2014 Perşembe

E-kitap okuyucu alırken neyine bakırsınız?

E-kitap okuyucu sektöründe belirli bir yeri olan Good E-Reader sitesini yakından takip etmekteyim. Bu sitenin sağ barında belirli aralıklarla kısa zamanlı online anketler bulunmaktadır. Geçen ay ben de "E-kitap okuyucu alırken neyine bakarsınız?" başlıklı (1) anketine "Büyük ekran" yanıtını vererek katıldım.

20 Kasım 2014 tarihinde bu anketin sonuçları açıklandı. Sitede yayınlanan anket sonucu ile ilgili grafiği, yazımın en sonuna koydum. Sizlere daha rahat bir fikir verebilmesi için anket sonuçlarından sıralamalı yeni bir grafik hazırladım. Ankete sitede belirtildiği gibi 694 kişi (aslında sayıları topladığımızda 693) katılmış ve en büyük çoğunluğu %25.4 ile (176 kişi) "Büyük ekran" cevabını vermiştir.

Anket sonuçlarının sıralamalı grafiği

Ankete katılan 693 kişinin 115 kişisi ise "yüksek rezülasyon" başlığını işaretleyerek ekran netliğinin önemli olduğunu vurgulamıştır. İlk iki sonucu baktığımda (40 yaşın üzerinde birisi olarak) ankete katılanların büyük ekran ve ekran netliğini tercih etmesinden "rahat okuma yapabilmenin" önemli olduğunu çıkarabilirim. Üçüncü sıradaki "Diğer" başlığı, ankete katılanların görüşünü yazarak alınan bildirimlerden oluşmaktadır. Bu nedenle bu başlık altında toplanan %10.82'lik veri (75 kişi), çok daha ayrıntılı olup; kümülatif değeri de yüksektir. İpuçları hakkında bir bilgim yok.

İlk üçe göre bir yorum yaptığımda, bu ankette ve buna benzer karşılaştığım anketlerde de "e-kitap okuyucularla ilgilenenler aynı zamanda teknolojiyi çok iyi kullananlardır" diyebilirim. Fiyatın bu potaya girememesi zaten bu teknoloji fanlarının (innovator early adopters) görüşleri olduğunu ortaya koymaktadır.

Sonuç

Yukarıda hazırladığım grafiğe bakarak anket sonuçlarının ilk altı ve ikinci altıyı ayrı iki gruba ayırıp, bir yorum yapmak daha kolay olabilecektir. Bu iki gruba özgü yorumlar yapabilmeniz ve tartışmaya açmanız sizlere yeni fikirler verecektir. Kindle, Kobo, Nook gibi marka değeri yüksek görülen cihazların %7.22 ilgi çektiği ayrı özel bir tartışma konusu olacaktır.

http://goodereader.com/blog/electronic-readers/what-do-you-look-for-in-an-e-reader

Referans: 1) http://goodereader.com/blog/electronic-readers/what-do-you-look-for-in-an-e-reader

12 Ekim 2014 Pazar

EPUB 3 Standartları Yol Haritası

IDPF, EPUB 3 standart çalışmaları ile ilgili 2015 yılı yol haritasını yaptığı bir sunumla açıkladı. Twitter arkadaşlarım sayesinde edindiğim bu sunumdaki bir kare, öngörülerimi doğrular niteliktedir. Standartların gün geçtikçe HTML5 elementleri ile zenginleştirilmesi, bu nedenle "web app" ile çok yakın performans sergiliyor olması, EPUB 3 formatı daha özgür ve browser-tabanlı gelişmelere destek vererek her alanda kullanılabilir (flexible) olmaya doğru hızla götürmektedir. Sadece yazılı metinden oluşan, kurgu roman tarzı dijital kitapları görüntülemeye yönelik süreç tamamlanmıştır. Bitmiştir. EPUB 3 daha anlamlı yerlere doğru gidecektir. Öngörülerimle birlikte bu sunumdaki yol haritası da benzer şeyleri söylemektedir.

EPUB Standartları Yol Haritası başlıklı IDPF sunumdan

EPUB Standartları Yol Haritası

2014 yılı sonuna kadar EDUPUB donanımı tamamlanacaktır.
EDUPUB eğitim amaçlı içeriklerin dağıtılmasında EPUB 3 format içerisine eklenen yeni özelliklerin bütünüdür. Modüler bir yapısı vardır. Örneğin sunumların gömülmesi, açık kaynak kodlu widget kullanımı gibi temel konular üzerine odaklanmıştır. EDUPUB profili hakkında daha geniş bilgi için bu linki ziyaret edebilirsiniz.

EPUB 3.1 sürümü ile ilgili 2015 yılı içerisinde yapılacaklar

EDUPUB geliştirilmesi için entegre ve diğer modüler uzantıları (indeksler, sözlükler)
Diğer dikey pazarlar için daha iyi destek verilecek (çizgi roman, dergi, bilim/pro/bilimsel, kurumsal belgeler)

Sayfa geçişlerinde interaktif, özelleştirilebilir navigasyon, EPUB içerinde kullanılan belgelerin teliflerini, lisanslarını belirtmek (signature)

Temel Open Web Platformu ile uyumun geliştirilmesi (bu browser-tabanlı projelerde önemli bir konu)

HTML serileştirme

Uzun Vadede Yapılacaklar

Gelecek nesil teknolojiye W3C / w işbirliği - Web uygulamaları ile sinerji geliştirmek ve tarayıcılar içinde EPUB okuma uygulamalarını teşvik etmek
Yeni felsefesi: bütünsel EPUB Platform yaklaşımı (özel, tekel veya merkezci olmayan)

( Güncelleme: 26 Kasım 2014: Uzun vadede yapılacaklar ile ilgili "EPUB-WEB white-paper" 21 Kasım 2014 tarihinde yayınlandı. http://w3c.github.io/epubweb/ )

Sonuç

EPUB standartları, HTML5 elementlerinin gelişmiş tarayıcılar da (browser) artık ortak bir dil yaratmasıyla daha da kısa zamanda ivme kazandı. Bu ivme ile artık bilgisayarlarımızdaki tarayıcılar ile EPUB 3 format dijital belgeleri görüntüleyebiliyoruz. (Bu konu ile yazımızı okuyunuz.) Bu EPUB 3 formatın özgürleşmesi anlamına da geliyor. Açık kaynak kodlu bu formatın, tekelci bir anlayışla üretilmesi için program+platform satışları gibi amacı rahatsız edici konulardan uzaklaştırılması ve Open Web Platformu ile uyumun geliştirilmesi tarayıcı tabanlı (browser-based) projelerin doğmasına yol açacaktır. Böylece EPUB 3 format kurumsal firmalar tarafından da kullanılmaya başlanacaktır. IBM ve Microsoft projeleri de bu yöndedir.

EPUB 3 format özellikleri gereği çizgi roman, dergi, bilimsel ya da profesyonel kurumsal belgeler için "daha çok işe yarar" diye düşünülmekte; amaca yönelik genişletmeler yapılmaktadır. Bunların yapılması gereklidir. Formatın pazar içerisinde aktif hareket edilmesi için yeni bir felsede gereklidir.

Bu yeni felsefenin tam içeriği hakkında herhangi bir bilgim yok. Hatta IDPF web sitesinde de bununla ilgili henüz bir paylaşım bulunmamaktadır. Sadece öngörülerimi başlıklarla belirtmek istiyorum:

Açık kaynak kodlu bir format, tekelci ve ben merkezci bir davranışla yan yana durmamalıdır.
Tekelci anlayış yerine dikey pazarlama sistemi (1) ile "Bütünsel EPUB Platformu" düşünülmektedir. Bu platformda yakın zamanda yeniden güncellenen ve hatta majör güncelleme olarak tanıtılan ONIX 3.0 ile birleşik bir pazarlama, teşvik ağı üzerinde çalışmalar olabileceğinin sinyalleri verilmektedir.
Standartların web uyumlu performansı, çapraz platform ve eko-sistem gibi kavramları ortadan kaldıracaktır. Tarayıcılarda W3C içerik korumalı EPUB 3 sunulacaktır.
Cihaz ve platform endeksli EPUB satış ve okuma ağı üretici için ağır bir maliyet yaratmaktadır. Bu maliyet ise tüketiciye yansımaktadır. Oysa web uygulamaları ile yaratılacak sinerji sonunda çoğu masraflar aşağı inecek, tüketiciye sunulan fiyatlar aşağı inecektir. Sosyal medya hesaplarımız içinde EPUB 3 okutulacaktır.
"İnovatif Yazım" (2) adı altında kaleme aldığım ve bloğumda duyuracağım bireysel yaklaşımım ile fikir insanlarından oluşan çekirdek takım çalışmaları çok önem kazanacaktır. Edebiyatın ve edebiyatçının da üretme süreci, dijitale uyumlu hale gelecektir. Bu bağlamda EPUB 3 görüntüleme performansı aranır olacaktır.

Dipnotlar:

1) Üretici ve aracıların, dağıtım kanalının sorunsuz bir biçimde işlemesini sağlamak için birlikte hareket ettikleri örgütlenmiş, yapılandırılmış ve birleştirilmiş pazarlama sistemi.

2) "Digital content" ve "digital content management" adı altında takip ettiğim gelişmelerden ilham alarak, kurgulama ve yazma süreci hakkında önerdiğim bireysel yaklaşımım.

6 Ekim 2014 Pazartesi

Dijital kitap tanıtımında "örnek dijital kitabın" önemi

Dijital kitap tanıtımı oldukça zor bir iştir. “Nasılsa dijitalleri dağıtımcı web sitelerine verdik, şimdi satışlarına bakalım” düşüncesi ile hareket etmek; işinizi, satışlarınızı, yazarın ve sizin motivasyonunu ve en önemlisi de okuyucunun beklentisini bozacaktır. Hele ki Amazon, iBookstore gibi büyük dijital dağıtımcılarında dijital kitaplarınız var ise tanıtımda zorluk çekmeniz oldukça doğaldır. Çünkü dijital dünya, pazar sınırlarını kaldırdığı için binlerce dijital kitap arasında sizin eserinizin farkedilmesi ve satın alınması için yapılacaklar, uzman çaba ve sabır gerektirmektedir.

Bu yazımızda “dijital kitap tanıtımında” yaşadığımız deneyimlerimizden yola çıkarak; örnek dijital kitap paylaşımının ne kadar etkin rol oynayabileceğini sizlere küçük stratejiler çizerek anlatmak istiyoruz.

Dijital kitap versiyonunuzu farklılaştırınız

“Okuyucu neden dijital kitabımı okumak istesin ki?”… Bu sorunun cevabını bulmuş iseniz oldukça farklı bir fikriniz var demektir. Okuyucuya farklı bir dijital kitap ile ulaşmak istiyorsanız;

Yazar, yazılımcı ve tasarımcıdan oluşan inovatif bir ekip kurunuz. Sinerji ile doğan yeni fikirlere açık olunuz.
Baskılı kitabınızdan farklı bir şey sununuz. Dijital kitabınızı tercih edecek bir nedenleri olmalıdır.
Dijital kitabınızın EPUB-3 format olmasına özen gösteriniz.
Okuyucunun örnek dijital kitabınıza nerede ve ne şekilde ulaşacağına karar veriniz. Bu karar oldukça önemlidir.
Hangi dijital dağıtımcı ağları ile çalışacağınıza karar veriniz. Nasıl hizmetler verdiklerini gözlemleyiniz.

“Farkedilme stratejisi” belirleyiniz

Yayınevi ya da yazar olarak dijital kitap satışlarınızda önce satış hedefi değil, farkedilme stratejisi belirleyiniz:

Bu strateji, dijital kitabın satışa sunulmasından yaklaşık en az 20 gün önce başlamalıdır.
Kitabınızın dijital versiyonunu sosyal medya ve diğer platformlarda net bir şekilde vurgulamalıdır. Dijital versiyonunuz hakkında doğru elden bilgi vermelidir.
Merak uyandırmalı ve okuyucunun ilgisini dijital kitabın yayınlanacağı tarihe kadar dinç tutmalıdır.
Dijital pazarlamada etkin olan “e-mailing” için çalışacağınız kurum hakkında karar verilmelidir.
Okuyucuya, yakında çıkacak “örnek dijital kitabı” nerede ve nasıl şekilde okuyabileceğini basit ve anlaşılır bir şekilde sunmalıdır.

Örnek dijital kitabınızı üretiniz

Elbette kapak tasarımı, içerik, yapılan eleştiriler ve yorumlar baskılı bir kitabın satılmasında etken olmuştur. Fakat konu dijital yayıncılık ise satış başlangıcı ve süresince örnek dijital kitap ile tüketiciyi tanıştırmanızda oldukça büyük fayda vardır.

“Örnek dijital kitap” içerik özelliklerini sıralamadan önce faydalarını belirtmek istiyoruz:

Öncelikle okuyucunun dijital kitabınızı nasıl alacaklarını bilmesi açısından örnek dijital kitap oldukça önemlidir. Bu nedenle tüketici ile dağıtımcı arasında köprü görevi görür.
Yazarı hiç tanımayanlar içinde yeni bir tanıtım aracıdır. Sadece örnek dijital kitabınıza bakmak isteseler de bu merakı onlara hediye ediniz. Dijital kitap okuma deneyimini belki ilk sizinle yaşayacaklar.
İyi bir örnek dijital kitap tüketiciye alma kararı verdirir. Tavsiye ettirir.
Daha önceden tüketicinin merakını giderdiğiniz için o tüketicinin korsana karşı ilgisini de azaltır. İlk elden, ücretsiz örnek dijital kitabınız ile tanışarak içinde ne olduğunu bilir.
Tüketici davranış ölçümlemesi ile gelecek stratejilerinizi belirlersiniz.

“Örnek dijital kitap” içerik özellikleri

Örnek dijital kitap, tanıtımda ve satışa yönlendirmede en önemli unsurdur. Çünkü tüketici bugüne kadar pek de bilmediği ve alışık olmadığı bir ürüne para verecektir. Ne olduğu hakkında deneyim yaşatmanız sizin ve onların yararınadır. Yani, örnek dijital kitap karşılıklı avantajlar içeren, olmazsa olmaz tanıtım aracıdır diyebiliriz. Örnek dijital kitap içerik hazırlığında nelere dikkat etmelisiniz?

DRM’siz olmalı ve her platformda (desktopta, tablette, cepte vs.) rahatlıkla okunabilmelidir.
Ücretsiz olmalıdır.
Kapağında örnek dijital kitap olduğuna dair bir işaret/simge olmalıdır.
Kapak rahat okunmalı ve algılanmalıdır. Baskılı kitapta kullanılan yazı büyüklüğü dezavantaj yaratabilir. Bu nedenle yeni bir düzenlemeye gerek duyulabilir.
İçindekiler sayfası olmalıdır. Okuyucu dijital kitabın tüm bölüm başlıklarını görebilmelidir.
Örnek kitap ne çok kısa, ne de uzun olmalıdır. Bir kitabın %5’i gibi olmalıdır gibi bir orana asla gidilmemelidir. Okuyucunun dijital kitabı satın alması için merak uyandıracak bölüm ya da paragraflar tercih edilmelidir.
Yayınevi künye sayfaları gibi tüketiciyi o an ilgilendirmeyen bölümler içermemelidir. Önsöz yerine baskılı kitabın arkasındaki açıklamalar/yorumlar yeterli olacaktır. Gereksiz bilgiler ile okuyucu meşgul edilmemelidir.
Dijital kitabı satın almak için özel bir sayfa olmalı ve okuyucu bu sayfadan hemen satın alma işlemine başlayabilmelidir.
En önemlisi “metinsel biçimlemdirme” (tipografi) çok profesyonel olmalı ve okurken okuyucuya zevk verebilmelidir. Dijital kitapların estetik bir grafik anlayışa sahip olması aynı zamanda okuyucuya gösterilen saygının da bir ifadesidir.
Okuyucu, örnek dijital kitaba yıldızla not verebilmeli ve beğenisini kitap içerisinden sosyal medya ile paylaşabilmelidir.
Okuyucunun yazarın veya yayınevinin diğer dijital kitaplarından haberdar olması için “üyelik” kolaylığı olmalıdır.
Eğer mümkünse İngilizce ve Türkçe olmalıdır.
Okuyucu, dijital örnek kitap içerisinden e-posta ile yazar ya da yayınevine görüşlerini iletecek alt yapıya sahip olmalıdır.
Örnek dijital kitaplar, okuyucu davranışlarını “ölçümleyebilme” yeteneğine sahip olmalıdır. Mobil cihazların gelişimi ile birlikte tüketici davranışları da değişmektedir. Bu yeni davranışları ölçümleyebilmek ve “real-time” (anında) aksiyon alabilmek artık önem taşımaktadır. Yazar iseniz bu çalışmaları yapabilecek, konusunda deneyimli kişilerle birlikte çalışmaya özen gösteriniz.

Sonuç

Eskiden bir web sitesi açıldığında merak eder; hemen ziyaret ederdik. Oysa şu an ise siz tüketiciye ulaşmak, onun ilgisini yakalamak zorundasınız. Ürününüz ulaşılabilir ve farklı olmalı…

Dijital pazarlamadaki stratejiler, kendi yöntemlerinizle yaptığınız şeylerin sonucunda çıkan deneyimlerle şekilleniyor aslında. Yani şu an için ortak bir dil yok. Bir başkasının yaşadığı deneyim size farklı düşünmeye yöneltebiliyor. Yeni stratejiler üretme sürecinde artık bireysel çalışmalar, yerini çekirdek çalışma gruplarına bırakıyor. İnovatif düşünce ve stratejiler için yeni düşünsel ve uygulayıcı birliktelikler gerekli... Şirketlerde artık bu yeni disiplin ile yönetilmeye çalışılıyor.

7 Eylül 2014 Pazar

99 problem

99 problem, bir Github proje sayfası… Bu proje sayfasında, dijital yayıncılık formatları ve okuma sistemlerinin görüntüleme/davranışlarında karşılaşılan kodlama (CSS gibi) sorunları listelenmekte ve karşılıklı çözüm önerileri sunulmaktadır. Siz de ücretsiz Github üyeliği ile bu proje sayfasında açılan konulara çözüm önerileri sunabilirsiniz. Proje sayfası hakkında görüşlerimizi belirtmeden önce, EPUB format ile gerçekten ilgilenenlere nasıl bir deneyim süreci yaşamaları gerektiğinden bahsetmek istiyoruz.

EPUB veya EPUB3 format tasarımı veya yazılımı ile uğraşıyor iseniz; problem yaşamamanız için deneyimli olmanız önemlidir. Deneyim kazanma sürecinde öncelikli olarak, XML yapısını kavramanız ve örneklemeler yapmanız size epey yardım sağlayacaktır. İkici olarak, XML yapısını kavradıktan sonra, “.epub” uzantılı dijital yayıncılık paketleme sistemindeki yapıyı (epub structure), içeriğinde değişiklikler yapabilecek düzeyde çok iyi derecede öğrenmeniz gerekmektedir. Sonrasındaki en önemli aşama olan “metinsel biçimlendirme” için CCS ve XHTML yapı içerisindeki “Box Model” (relative CSS) konusuna çok iyi hakim olmanız gerekmektedir. Hele ki, “reflowable” (akışkan) dizayn yapıyorsanız, bilgileriniz çok sağlam olmalıdır. Zenginleştirilmiş dijital kitap içerisinde Javascript dilini rahatlıkla kullnabilmek için DOM (Document Object Model) dilinin temel özelliklerini bilmelisiniz.

Hangi programda EPUB üretirseniz üretin; temel bilgilerin hepsini almaz iseniz hep problemlerle karşı karşıya karşılaşırsınız. Bazen karşılaştığınız bu problemlerin, hep okuma sistemlerinden kaynaklandığı yanlışına kapılabilirsiniz:
“-Yaptığım bu cihazda gözükmüyor. Zaten iyi değil bu e-okuyucu…”

Deneyim kazanma sürecinde yüzlerce dijital test kitabı üretebilmeli; herbirini elinizdeki muhtelif cihazlarda test ettikten sonra, anlamlı olan dijital test kitaplarınızı arşiv yapabilmelisiniz. Problem yaşamamamız için bu süreçleri sabırla yaşamalısınız.

99 problems: Dijital yayın formatları ve cihazları hakkında sorunların listelendiği bir github proje sayfası

OPEN: 99problems

99 problem Github sayfası ekran görüntüsü

TEYTAG (Türkiye Elektronik Yayıncılık Tasarım ve Araştırma Grubu) ile birlikte bu proje sayfasını çok yakından takip ediyoruz. EPUB format test kitaplarımızın çoğalmasında da bu projenin bizlere yardımı dokunuyor. Biz de yeni şeyler öğrenebiliyoruz. Fakat bununla birlikte EPUB format ile uğraşanların yukarıda bahsettiğimiz bilgilere sahip olmadığını görüyoruz. Bizce bu durum, EPUB formatın yaygınlaşmasında en önemli engellerden biri… Çünkü proje sayfasına sorun bildirenlerin çoğu, sorunu, kendi ürettiği kodlarda değil de okuma sisteminin bir görüntüleme hatası olarak yazıyorlar.

Kaldı ki, okuma sistemleri adına açılan bunca sorunlardan bazılarını sorun olarak görmediğimizi ifade etmek isteriz. Çünkü sorun bildirimleri, teknik görüntüleme (render) konusunda çok uç örnekler… Şimdilik bu sorunlarda, dijital yayıncılık sektörünün birincil çözülmesi gereken acil ihtiyacı değil!

Sorunlara açıklık getirdik

Herhangi bir sorun bildiriminde bulunurken; şu cihaz, şu EPUB formatı doğru görüntülemiyor diyorsanız, öncelikle kodlarınızı bir kez daha gözden geçirin; sonrasında, sorunu bildirdiğiniz okuma sistemi üzerinde ne kadar çok test yaptığınızı sorgulayınız. Bunları yapmadan sorun bildirmek, sadece kafa karışıklığına yol açar. Ve anlamsız bir şekilde o okuma sistemi hakkında yanlış yorumlar yapılmasına yol açabilirsiniz. Tüm sektör etkilenebilir.

Proje sayfasına ilk katıldığımızda, sorun ile ilgili olarak sunduğumuz çözümlemelerin açık kaynak kodlarını ekran fotoğraflarıyla paylaşarak, sorunlara açıklık getirdik. Ve sorun bildirenlerden sadece bir cümle yazmalarını değil, kullandıkları açık kaynak kodlarını da sayfada göstermelerini istedik. Böylece hataların nereden kaynaklandığı gün yüzüne çıkmaya başladı.

ADE performansı için sorun bildiriminde bulunanın eksik bilgisi var

Örneğin “Adobe Digital Edition” içerisinde “çoklu yaslama” yapılamadığı sorunu açıldı.

Hata bildirenin ekran görüntüsü

Sorunu bildiren kaynak kodları gönderince “Box Model” tekniğini bilmediğini fark ettik. Doğru yazılım kodlaması ile bir EPUB format ürettik ve “iBooks on iPad”, “iBooks for OS”, “ADE (Adobe Digital Edition 3.0)” içerisinde görüntüleyerek, sayfaların ekran fotoğrafları ile birlikte yaptığımız EPUB format kitabı indirmeleri için linkini paylaştık. Sorun çözüldü.

Sorunu çözen test kitabımızdan ekran görüntüleri

Proje sayfasına katkıda bulunduğumuz sayfalar

Yukarıda çarpıcı örneğini verdiğimiz temel hata konusunun dışında, diğer sorun bildirimlerine TEYTAG (Türkiye Elektronik Yayıncılık Tasarım ve Araştırma Grubu) imzalı katkılarda bulunduk. Çözümler sunduğumuz hata bildirimi sayfalarının listesi aşağıda sıralanmıştır.

#2: iBooks canvas doesn’t support drawImage()
#4: CSS3 @media orientation:landscape rule doesn't on iBooks
#9: iBooks ignores height and width attributes
#11: iBooks misaligns floated elements when they fall on a page break
#14: iBooks epub:type="noteref" + img, target without epub:type="footnote" => dead link
#18: iBooks media queries differ for scrolling vs pagination
#25: Paperwhite doesn’t respect image width CSS
#31: Multiple Stylesheets break anchor links
#32: ADE 2.0+ has some odd stacking behavior when multiple floats are used
#36: iBooks Desktop returns incorrect min-width media query

Sonuç: EPUB format daha derinden keşfediliyor

IDPF’in resmi EPUB3 Forum sayfasına da sorun bildirimleri yapılmaktadır. Hele ki formun eski sayfalarına bakmadan, sorun bildirimi yapanlar oldukça fazla. Merak, ilgi gittikçe yavaştan da olsa artıyor. EPUB format açık kaynak kodları daha derinden keşfediliyor ve dikkate alınmaya başlanıyor.

Sorularınızı bize e-posta ile gönderebilirsiniz

EPUB format üretimi, okuma sistemleri ve paylaşımı (satışı/dağıtımı) konularındaki sorularınızı, bloğumuzun sağ kolonundaki İLETİŞİM FORMU'nu doldurarak e-posta ile gönderebilirsiniz. Size en kısa zamanda yanıt vereceğiz.

DCL ve Bowker 2014 Dijital Yayıncılık Anket Sonuçları

2014 yılında dijital yayıncılık anket sonuçları geçen hafta yayınlandı.(1) Ankete görüş bildirenlerin başında (%38.14) dijital ve baskılı kitap yazarları oluşturmaktadır. Anket sonuçlarını en yüksek (birinci) değerleri ile aşağıda başlıklar halinde sunuyoruz.

Ankete görüş bildirenler

%38.14 - Dijital ve baskılı kitap yazarları

Yakın zamanda yayınlanmış dijital kitabınız var mı?

%63.26 - Evet

2014 yılında dijital yayın ile ilgili planınız var mı?

% 83.72 - Evet

Peki ne türde ekitap yayınla planınız var?

%37.21 - Non-fiction

Önceki kitaplarını nasıl dağıtıma açıldı?

%54.42 - Amazon

Hangi e-kitap okuyucuyu planlıyorsun?

%61.86 - Kindle

Hangi formatı planlıyorsun?

%46.51 - EPUB

Kitaplarının dijitale çevrilmesinde endişelendiğin şey nedir?

%53.02 - Metinsel biçimlendirme (grafik düzen)

E-kitap sayfa düzenlemesi sizin için ne kadar önemli?

%89.30 - Baskılı kadar önemli

Okuduğunuz çoğu kitap kalitesini nasıl değerlendirirsiniz?

% 38.60 - İyi

Sizce kaliteli e-kitaplar satışı etkiler mi?

%67.91 - Evet (Okuyucular elbette kaliteli olmasını isterler)

İçeriğinin hatasız olmasını nasıl sağlarsın?

%32.09 - Kendim kontrol ederim

İçeriğini e-kitaba dönüştürmek için sence hangisi muhtemeldir?

%36.28 - Kendim çeviririm

Daha detaylı olarak, anket sonuçlarının PDF belgesini aşağıdaki linkten indirebilirsiniz.

OPEN PDF: Anket Sonuçları

Kaynak: 1) http://www.dclab.com/resources/surveys/dcl-bowker-2014-digital-publishing

1 Eylül 2014 Pazartesi

EPUB 3 formatın erişilebilir olması ne anlama geliyor?

Web içeriğinin erişilebilir olması için yapılan çalışmaların, EPUB 3 format içerisinde de kullanılabilir olması; dijital kitap üretiminde önemli bir sıçrama olarak kabul edilmektedir. Dijital kitap okuma sistemlerinin (Reading System), erişilebilirlik konusunda gelişmiş özelliklere sahip olması, ürettiğiniz dijital kitabı erişebilir yapmaya yetmemektedir. Çünkü esas olan, dijital kitap içerik oluşturma sürecinde belirli yönergelere/standartlara, rehberlere (guideline) sadık kalarak tasarımı zenginleştirmektir. Bu yüzden dijital kitap üretim süreci öncesinde teknik konulara ve standartlara hakim olmanız gerekir. Bu kaçınılmazdır...

Erişebilirlik nedir?

EPUB 3 formattan önce erişilebilirlik konusunu daha iyi anlamak için, web içeriğindeki kullanılımına bakarak nedir sorusunu cevaplayabiliriz. Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzu'nda (Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.0) belirtildiği gibi herhangi bir web içeriğinin herkes tarafından erişilebilir olması, çok geniş yönergeleri/standartları içerir. Bu yönergeler, görme engelli veya az gören, sağırlık ve işitme kaybı olan, öğrenme güçlüğü olan, bilişsel sınırlamaları ya da sınırlı hareket kabiliyetine sahip olan, konuşma engeli olan kişilerin tüm web içeriklerine daha rahat erişebilmeleri adına hazırlanmıştır. Amaç, herkese web içeriğini daha kullanışlı hale getirmektir.

Erişilebilir dijital kitapların yapılabilir olması için, açık kaynak kodlu teknik çalışmalar yapan DAISY Consortium, W3C ve epub:type semantik dili ile bunları EPUB 3 içerisinde standart haline getiren IDPF'in EPUB 3 erişilebilirlik rehberini, bir önceki yazımızdan indirerek inceleyebilirsiniz. Size oldukça iyi rehberlik edecektir.

OPEN EPUB 3 Erişilebilirlik Kılavuzu

EPUB 3 format içerisinde örnek erişilebilirlik kullanımı

EPUB 3 format içerisinde resim kullanımında, erişilebilirlik standartlarına uygun örnek bir kodlama ile konuyu daha net anlatmak istiyoruz. Aşağıdaki IMG elementi/tagı içerisinde ALT özniteliği çok önemli bir işlevi yerine getirmektedir.

<img src=”cell-division.jpg” alt=”first cell-division diagram picture”/>

Görme engelli biri olduğunuzu düşünerek, gözlerinizi kapatın. Dijital kitap içindeki herhangi bir resmi nasıl görebilirsiniz? İmkanı yok! Fakat, EPUB 3 format tasarımı/uygulaması yapan erişilebilirlik konusunda yetkin bilgiye sahip ise ALT özniteliği içerisine, resimin ne olduğunu açıklayan net bir cümle yazacaktır. Ve okuma sistemi, sesli okuma (TTS-Text To Speech) özelliği ile metinden sonra gelen bu resimin ne olduğunu, ALT özniteliği içindeki cümleyi size okuyarak açıklayacaktır.

Bilhassa resim kullanımında erişilebilirlik konusunu iyi tasarlamak ve kodlamak çok önemlidir. Bu nedenle herhangi bir EPUB uygulama programı kullansanız dahi, dijital kitabı bu anlamda gözden geçirmeniz özen gerektirecektir. Böylece istenilen kalitede bir dijital kitap üretmiş olacaksınız.

Erişilebilirlik rehberinin önemi

IDPF EPUB3 Erişilebilirlik Rehberi'ndeki erişilebilirlik standartları (yönergeleri), örnek kodlamalar ile gayet açıklayıcı bir şekilde belirtilmiştir. Erişilebilirlik standartları, sadece EPUB 3 format içerisindeki IMG (resim) elementinin kullanımını değil; TABLE, FORM, VIDEO-AUDIO element senkronizasyonu (media overlays) gibi birçok elementin nasıl doğru kullanılacağını kapsamaktadır. IDPF EPUB3 Erişilebilirlik Rehberi dışında konu ile ilgili diğer örnek çalışmalara aşağıdaki üç linkten ulaşabilirsiniz. Bu linklerdeki bilgileri okuduktan sonra EPUB 3 format dijital kitap üretme sürecinin, sadece bir EPUB uygulama programına sahip olmakla bitmeyeceğini daha rahat anlayacaksınız.

OPEN Image Guidelines for EPUB 3

OPEN Standards: Metadata and Mark Up for Accessible Images

OPEN Web accessibility tutorials

Erişilebilirlik konusuna duyarlı olan okuma sistemleri

"iBooks", okuma sistemleri içerisinde bu konuya en duyarlı uygulamadır. TEYTAG (Türkiye Elektronik Yayıncılık Tasarım ve Araştırma Grubu) ile birlikte yaptığımız birçok dijital kitap test çalışmalarımızda en başarılı bulduğumuz okuma sistemidir. Bunu rahatlıkla söyleyebiliriz. iBooks Kullanımı ve Performansı adlı yazımızda, iBooks aplikasyonunun erişilebilirlik özelliklerini kullanımı hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

"Readium for Chrome" ise desktop bilgisayarda dijital kitap okuma için standartlara uygun, browser tabanlı diğer bir okuma sistemidir. Eğer Apple marka herhangi bir mobil cihazınız ya da OSX sistemli bilgisayarınız yok ise Readium okuma sistemini -sadece- Google Chrome browser içerisinden indirebilirsiniz. Ücretsiz Readium aplikasyonunu indirdikten sonra bilgisayarınızdaki DRM'siz EPUB format dijital kitapları okumaya başlayarak, yeni bir dijital deneyim yaşayabilirsiniz.

OPEN iBooks Kullanımı ve Performansı

OPEN Readium

EPUB 3 üretiminde erişilebilirlik masraflı mıdır?

Bloğumuzun üstündeki ses kaydı ile görmeyen bir engellinin yazımızı dinlemesini düşünmemiz, web içeriğinin erişilebilirliği konusunda önemli bir örnek olduğunu söylemek isteriz. Elbette EPUB 3 üretim aşamasında erişilebilirlik konusunu dikkate almak, maliyeti artırabilir. Fakat dijital kitabınızın aranan kalitede olacağını unutmayın. Görme engelli olmasanız dahi, iyi seslendirilmiş bir dijital kitabı okumak yerine dinlemek isteyebilirsiniz. Dolayısıyla dijital kitabınızın satışları da olumlu şekilde etkilenecektir. Uluslararası dijital yayıncılık sektöründe artık erişilebilirlik standartlarına uygun dijital kitap üretimleri ön planda konuşulmaktadır. Konuyu daha iyi odaklanmak için "Inclusive Publishing with EPUB 3" başlıklı aşağıdaki DAISY Consortium sunumuna göz atmanızı öneriyoruz.

Inclusive Publishing with EPUB 3 from DAISY Consortium

Erişilebilir EPUB 3 üretiminde önemli ipuçları

Yazımızın başlangıcında da belirttiğimiz gibi erişilebilirlik konusu, sadece okuma sisteminin görüntüleme performansı ile ilgili değildir. Aksine ilk şart olan standartlara uygun EPUB 3 dijital kitap tasarım ve kodlamasının yapılmasıdır. Böylece, dijtal kitap içeriği uygun okuma sistemlerinde erişilebilir bir kaliteye sahip olacaktır. Bu nedenle bir kez daha hatırlatmak gerekirse standartlara hakim bilgiye sahip olmak, örneğin InDesign ile EPUB 3 format yapmaktan çok daha önemlidir. Çünkü programın düşünemeyeceği şeyleri sizin tamamlıyor olmanız gerekecektir.

EPUB 3 format dijital kitap üretimi konusunda ipuçlarını sizlerle paylaşmak istiyoruz:

1. Metinsel biçimlendirme: Metinlerin tamamını resim dosyası (örn. jpeg) olarak kesinlikle kullanmayın. Metinleri yazı olarak semantik dil içerisinde yazın. Başlıkları, formları, paragrafları ve dipnotları kodlama ile belirtip CSS ile düzenleyin ki, okuma sisteminin erişilebilirlik özelliği ile okuyucu metnin başlık ya da paragraf olduğunu algılasın.

2. Profesyonel bir navigasyon düşününüz: Kitap içerisindeki bölümler, pragraflar, alıntılar/uyarılar (blockquate) cümleler, kelimeler arasında -linkler ile- navigasyonu sağlayıp; okuyucuya açıklayıcı ve doyurucu bir dijital kitap okuma zevki vermelisiniz. Başlangıçta içindekiler sayfası (ve hatta bölüm başlangıçlarında sayfaları) ile navigasyonun şemasını önceden tasarlamak önemlidir. Yazılım sürecinde erişilebilirlik rehberine uygun SECTION ve ASIDE elementlerini kullanarak; akademik, eğitim ve diğer konulardaki karmaşık anlatımların, rahatlıkla anlaşılmasına yardımcı olursunuz. Kitap içerisinde olması istenen fakat; okuyucu tarafından görünmemesi gereken bölümleri/xhtml OPF dosyasındaki SPINE elementi altında (örneğin; chapter-1 gözükmeyecek ise linear no ifadesini yazarak) <itemref idref="chapter-1" linear="no"/> kodlaması yapınız. Böylece bu bölüm, dijital kitap içerisinde görüntülenmeyecektir.

3. Sayfaları anlamlı bir yapı ile kodlayınız: Standartlara uygun bir yapı ile sayfalarınızı (.xhtml) kodlayınız. Örneğin, okuma sisteminin hangi sayfanın önsöz olduğunu algılaması için <section epub:type="preface"> semantik sözlüğünü kullanınız. SECTION elementindeki <section epub:type="toc"> toc özniteliği ile sayfanın içindekiler bölümü olduğunu belirtebilirsiniz. Semantik sözlük hakkında bilgi almak için erişebilirlik rehberini kullanınız.

4. Tagları/elementleri bilin ve doğru yerde kullanınız: Özel tagların nerede kullanılacağını rehberden öğreniniz. Belirli taglar/elementler standartlara uygun olarak kullanılmalıdır. Örneğin CITE tagı içerisine sadece alıntıları yazıp; CSS ile şekillendiriniz. Herşeyi DIV ya da SPAN tagları içerisine alıp kullanmayınız. Bu dijital kitabınızın görüntüleme performansını, yani kalitesini düşürür.

5. Tabloları resim formatında kullanmayınız: Sadece resimleri, resim formatında (örn. jpeg) kullanınız. Tablolarınızı resim formatında kullanmayınız. Unutmayın ki; bir resim içerisine gömülmüş herhangi bir içerik, görme engelli okuyucular için okunamaz/anlaşılmaz. Bu nedenle geniş bilgi ve açıklamaya sahip olan tüm tabloların okunabilmesi ve anlaşılması için TABLE tagı ile kodlayın. Uygun cihazlar ile görme engelli kullanıcılar için elektronik dokunsal görüntüler sunmak için erişilebilir SVG yardımcınız olabilir. Daha fazla bilgi için dokununuz...

6. Resimler için açıklama ve alt metinler kullanınız: Resimler, dijital kitabınız için sadece dekoratif bir unsur değildir. Her bir resim için açıklama ve IMG tagı ALT özniteliği için açıklayıcı metinleri doğru seçip, kullanmanız gerekecektir. Yazımızın "EPUB 3 format içerisinde örnek erişilebilirlik kullanımı" başlığındaki ALT özniteliği kullanımı hakkındaki küçük bir örnek size fikir verecektir. Yine bu yazımızın "Erişilebilirlik rehberinin önemi" başlığı altındaki örnek çalışmalar linklerini incelemenizi öneriyoruz.

7. Sayfa numarası kullanınız: Baskılı kitaptaki sayfa numaraları sayesinde birçok kişi, okuma yaparken sayfalar arasında navigasyon yapar. Bu önemli bir alışkanlıktır ve okumada kolaylık sağlar. Dijital kitapta da bunun sürdürülebilir olması için <span xml:id="page361" epub:type="pagebreak">361</span> kodu kullanılır. Bu kodlama ile dijital kitabınızın navigasyonunu güçlendirmekle kalmaz; aynı zamanda, dijital kitabınızın baskılı versiyonunun aynı sayfa numaraları ile üretilmesini sağlarsınız. Ayrıca, akışkan (reflowable) düzende üretilmiş bir dijital kitabın yazı büyüklüğünü (font-size) okuma sistemi içerisinde büyüttüğünüz zaman, sayfalar otomatik olarak çoğalır. Bu standart kodlamayı kullanarak, akışkan (reflowable) düzende disiplinli bir sayfalandırma yapabilirsiniz.

8. Dil tanımı yapınız: Dijital kitabınızın dili Türkçe olabilir. Fakat, sayfa içerisindeki bir paragraf ya da kelimede ingilizce dilini kullanmış olabilirsiniz. Bu bölümü örnekteki gibi kodlayınız: <span xml:lang="en" lang="en">EPUB 3 Structural Semantics Vocabulary</span>. Dijital kitabınız TTS (Text-to-speech) özelliği ile Türkçe bir ses ile okunurken, bu standart kodlama içerisindeki kelimeler doğru bir ingilizce aksanda okunacaktır. Bu tür ayrıntılar, dijital kitabınızın kalitesini arttıracaktır.

9. MathML kullanınız: Dijital kitabınızda matematiksel denklemler var ise MathML dilini kullanınız. Böylece herkese matematiksel denklemleri erişilebilir yapabilirsiniz. Matematiksel denklemleri resim formatında kullandığınız zaman, bunların açıklayıcı metinlerini yazmanız çok zor, hatta olanaksız olacaktır. Zaten resim formatlarını ne kadar fazla kullanırsanız dijital kitabınızın büyüklüğü (MB - megabayt) o kadar artacaktır.

10. Medya dosyalarınızda "Fallback" denetimi sağlayınız: Medya dosyaları olarak EPUB 3 format dijital kitap içerisinde video ve ses dosyaları kullanabilirsiniz. Fakat kullandığınız video dosya uzantısı belki okuma sistemi tarafından desteklenmiyor olabilir. Böyle bir durumda eğer yazılımcı "fallback" dizini yaratmıyor ise okuyucu video filmini göremediği gibi bu alanda video kullanılıp kullanılmadığını da anlamayacaktır. Belki de dijital kitabınızın okunmak için açıldığı okuma sistemi VIDEO tagını desteklemiyor olacaktır. Bu durumda okuyucuya anlaşılır bilgi vermek için "fallback" dizini kullanılmalıdır. Zaten bu dizin kullanılmamış ise EPUB denetlemelerinden dijital kitabınız geçemez ve örneğin iBookstore içerisine kitabınız yüklenmez. Aşağıdaki örnekte "fallback" dizini P tagı içerisinde kullanılmıştır. Eğer okuma sistemi video desteklemiyor ise P tagı içerisindeki uyarı metni (fallback) gözükecektir.

<video width="320" height="240" controls="true" src="video.mp4">
<p>Bu dijital kitap okuyucunun video desteği yoktur.</p> </video>

11. İnteraktif içerik kullanarak erişilebilir olunuz: Javascript kullanarak interaktif bir içerik sağlayabilirsiniz. Rehber içerisinde bazı örnekler verilmiştir. Dijital kitap içerisinde Javascript kullanımı konusunda TEYTAG (Türkiye Elektronik Yayıncılık Tasarım ve Araştırma Grubu) oldukça başarılıdır. Olabildiğince fazla dijital test kitabına üretmiş olan TEYTAG, Javascipt ve XML dilini çok iyi kullanarak akışkan (reflowable) düzende widget kullanımı, raporlaması gibi farklı ürünler üretmiştir. Ayrıca TEYTAG, dünyada bir ilk olan "Kullanıcı şifreli EPUB 3 format günlük" üretmiştir. Daha fazla bilgi için dokununuz...

12. Erişilebilirlik metadata kullanın: Erişilebilir dijital kitabınızın arama motorlarında okuyucu tarafından bulunabilmesi için doğru metadata yazımı yapmalısınız. Daha fazla bilgi için dokununuz...

Cookie

19 Kasım 2017 Pazar

31 Aralık 2015 Perşembe

Bu e-kitabı hangi cihazda okurum?

Tarayıcıda okumak istiyorsanız

Android cihazınızda okumak istiyorsanız

iPad, iPhone, iPod Touch ile okumak istiyorsanız

Mac bilgisayarlarda okumak istiyorsanız

Academia hesabınız var ise

7 Aralık 2015 Pazartesi

19 Şubat 2015 Perşembe

2 Ocak 2015 Cuma

Toplantı Notları

2 Aralık 2014 Salı

Demografik Durum

Düzenli olarak günlük, blog veya makale yazıyor musunuz?

Hiç e-kitap okudunuz mu?

27 Kasım 2014 Perşembe

Sonuç

12 Ekim 2014 Pazar

EPUB Standartları Yol Haritası

Sonuç

6 Ekim 2014 Pazartesi

Dijital kitap versiyonunuzu farklılaştırınız

“Farkedilme stratejisi” belirleyiniz

Örnek dijital kitabınızı üretiniz

“Örnek dijital kitap” içerik özellikleri

Sonuç

7 Eylül 2014 Pazar

Sorunlara açıklık getirdik

ADE performansı için sorun bildiriminde bulunanın eksik bilgisi var

Proje sayfasına katkıda bulunduğumuz sayfalar

Sonuç: EPUB format daha derinden keşfediliyor

Sorularınızı bize e-posta ile gönderebilirsiniz

1 Eylül 2014 Pazartesi

Erişebilirlik nedir?

EPUB 3 format içerisinde örnek erişilebilirlik kullanımı

Erişilebilirlik rehberinin önemi

Erişilebilirlik konusuna duyarlı olan okuma sistemleri

EPUB 3 üretiminde erişilebilirlik masraflı mıdır?

Erişilebilir EPUB 3 üretiminde önemli ipuçları